معرفی دانشگاه ها و پژوهشگران پراستناد برتر ۱۰ سال گذشته كشور
به گزارش آجاك دانشگاه ها، موسسات پژوهشی و پژوهشگران پراستناد برتر كشور بر مبنای عملكرد شاخصهای كیفی ۱۰ ساله در ESI و ISC معرفی گشتند.
به گزارش آجاك به نقل از ایسنا، دكتر محمدجواد دهقانی، سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام(ISC) اظهار داشت: كسب مرجعیت علم و فناوری در جهان، نخستین بند از سیاست های كلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری است. با یك نگاه راهبردی، مرجعیت علم و فناوری بهترین هدف برای تبدیل علم به ثروت و قدرت است. هر چند نهضت جنبش علمی در خلال چند سال قبل در كشور شكل گرفته، اما مسیر دشواری تا دستیابی به مرجعیت علم و فناوری جهان وجود دارد.
دهقانی اظهار نمود: دستیابی به مرجعیت علم و فناوری جهان بدون ژرف نگری و برنامه ریزی، ناممكن و دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی كشور بایستی در حوزه دیپلماسی علم و فناوری و اثرگذاری اقتصادی گام های اساسی بردارند. دانشگاه های كشور نشان داده اند كه از توان علمی بسیار بالایی برخوردار می باشند. در این گزارش آخرین لیست دانشگاه های برتر كشور در بین موثرترین دانشگاه های پر استناد برتر دنیا و فهرست به روز شده پژوهشگران پر استناد كشور در پایگاه بین المللی كلاریویت آنالتیكس (WoS-ESI) Essential Science Indicators) ) و هم پژوهشگران پر استناد برتر كشور در رشته های مختلف حوزه موضوعی علوم انسانی، علوم اجتماعی و هنر در پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) ارائه شده است.
دانشگاه های پراستناد برتر كشور
سرپرست ISC اظهار داشت: پایگاه شاخصهای اساسی علم (ESI) متعلق به شركت كلاریویت آنالتیكس (ISI) آخرین لیست موسسات یك درصد برتر دنیا كه بیشترین تعداد استنادها را در طول ۱۰ سال قبل دریافت كرده اند را منتشر و به طور مداوم به روزرسانی می كند. این دانشگاه ها و مراكز تحقیقاتی در سطح دنیا از لحاظ تعداد استنادهای دریافتی در مجموع موسسات یك درصد برتر قرار گرفته اند. استنادها در دنیای علم مبین كیفیت تولیدات علمی هستند. ازاین رو علت افزایش تعداد این مراكز، افزایش كیفیت تحقیقات كشور است. رشد كیفیت تولیدات علمی یكی از مهمترین عوامل دستیابی به مرجعیت علمی بعنوان نخستین بند از سیاست های كلان علم و فناوری ابلاغی توسط مقام معظم رهبری است.
وی ادامه داد: در سال ۱۳۹۴ بررسی پایگاه شاخصهای اساسی علم نشان داد كه ۳۰ دانشگاه و مركز پژوهشی از جمهوری اسلامی ایران در جمع دانشگاه ها و پژوهشگاه های یك درصد برتر دنیا قرار گرفتند. در سال ۱۳۹۵ با رشد كیفیت تولیدات علمی در كشور تعداد دانشگاه ها و پژوهشگاه های كشور به ۳۵ مورد افزایش پیدا كرد. تعداد مراكز یك درصد برتر كشور در بهمن ۱۳۹۶ به ۵۳ مورد افزایش پیدا كرد. برای انتخاب موثرترین دانشگاه ها، تمام دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی دنیا بر حسب میزان اثرگذاری آنها مشخص و مرتب سازی شده و در گام بعد یك درصد برتر آنها كه دارای بیشترین میزان اثرگذاری بوده اند، انتخاب و معرفی می گردند. مایه مباهات است كه در آخرین به روز رسانی انجام شده در آذر ۹۸ تعداد ۶۵ دانشگاه و موسسه تحقیقاتی از كشور جمهوری اسلامی ایران در بین یك درصد دانشگاه های برتر جهان كه دارای بیشترین میزان اثرگذاری بوده اند، مشاهده می شود.
در میان دانشگاه ها و پژوهشگاه های كشور ۲۷ دانشگاه جامع، ۲۲ دانشگاه علوم پزشكی، ۱۱ دانشگاه صنعتی و ۵ مركز تحقیقاتی در جمع موثرترین های دنیا قرار گرفتند. فهرست كامل دانشگاه ها و مراكز پژوهشی در جدول آمده است.
پژوهشگران پر استناد برتر كشور مستخرج از (ESI)
دهقانی در ادامه اظهار داشت: نخبگان علمی مهمترین عامل رشد و توسعه نظام های علمی هستند، از همین رو شناسایی آنها از اهمیت بسزایی برخوردار می باشد. كشورهای پیشرفته برای جذب نخبگان علمی از سرتاسر دنیا برنامه ریزی و سرمایه گزاری نموده و این امر سبب می شود تا این كشورها به بزرگترین مقصد برای مهاجرت نخبگان علمی دنیا تبدیل شوند. نخبگان یك درصد برتر دنیا، ۱۴ درصد از كل علم دنیا را تولید و همین گروه ۲۴ درصد از كل استنادهای دنیا را دریافت می كنند. پایگاه طلایه داران علم ای. اس.آی (ESI) لیست پژوهشگران یك درصد برتر دنیا را فراهم آورده است، هر چند مبتنی بر اصول علم سنجی می توان تا پژوهشگران ۲۰ درصد برتر دنیا را در زمره نخبگان برتر علمی دنیا قرار داد. در واقع بر مبنای آمار موجود محققان ۲۰ درصد برتر دنیا ۶۶ درصد از علم دنیا را تولید كرده و همینطور ۸۵ درصد از استنادهای دنیا را دریافت می كنند.
ایشان در ادامه اظهار داشت: معیار انتخاب پژوهشگران برتر تعداد استنادهای صورت گرفته به تولیدات آنها است. بر همین مبنا پژوهشگرانی كه توانسته اند بر مبنای تحقیقات خود به بالاترین سطح اعتبار بین المللی دست یابند، در دسته پژوهشگران یك درصد و ۲۰ درصد برتر دنیا قرار می گیرند. طلایه داران علم آی. اس.آی نویسندگان را برحسب دامنه فعالیت علمی شان در رشته های موضوعی ۲۲ گانه قرار می دهد. به این منظور تنها فعالیت نویسندگان در ۱۰ سال گذشته در محاسبات لحاظ می گردد. نویسندگان در هر رشته بر حسب تعداد استنادهایی كه دریافت كرده اند مرتب سازی و سپس یك درصد برتر نویسندگان بعنوان نخبگان علمی در نظر گرفته می شوند.
سرپرست ISC اظهار داشت: لیست فراهم آوری شده توسط طلایه داران علم ای. اس.آی بدون اشكال نیست، چونكه هر نویسنده برحسب حرف اول نام و نام كامل خانوادگی هویت بخشی می شود. بعنوان مثال، حمید رضا احمدی به صورت HR Ahmadi ثبت می شود. یك نام می تواند به چندین نفر اطلاق شود و همینطور نام یك فرد می تواند با املاهای مختلفی نگارش شده باشد. این دو مساله در طلایه داران علم ای. اس.آی به علت هزینه بالای پردازش اطلاعات نادیده گرفته شده است.
سهم حوزه های موضوعی از پژوهشگران پر استناد برتر كشور
دهقانی اظهار داشت: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) بر روی هر نام شناسایی شده در طلایه داران علم ای. اس.آی (ESI) پردازش های مختلفی را انجام داده و بدین ترتیب به صورت تقریبی لیست كاملی از نخبگان علمی كشور را تهیه كرده و بر این اساس ۳۵۴ نفر در زمره پژوهشگران پر استناد یك درصد برتر دنیا قرار گرفته اند. بر مبنای آمار بدست آمده، توزیع پژوهشگران در رشته های مختلف یكسان نیست. به صورتی كه ۴۳ درصد این پژوهشگران متعلق به حوزه مهندسی هستند. پس از حوزه مهندسی، حوزه شیمی دارای بیشترین تعداد پژوهشگر برتر است كه شامل ۱۴ درصد آنها می شود. به لحاظ سهم حاصل از نخبگان، پژوهشگران حوزه پزشكی بالینی در جایگاه سوم قرار داشته و ۱۲ درصد پژوهشگران اثرگذار علمی كشور متعلق به این حوزه هستند. پژوهشگران حوزه علوم كشاورزی هم با ۱۱ درصد در رتبه چهارم قرار دارند. سهم حوزه داروشناسی و سم شناسی ۸ درصد پژوهشگر برتر و مابقی پژوهشگران برتر مربوط به ۱۴ حوزه علوم كامپیوتر، علم مواد، ریاضیات، علوم اجتماعی، فیزیك، زیست شناسی و بیوشیمی، محیط زیست/ بوم شناسی، زیست شناسی مولكولی و ژنتیك، ایمنی شناسی، علم اعصاب و روان، علوم گیاهی و جانوری، زمین شناسی، روانپزشكی/ روانشناسی و میكروب شناسی هستند.
سهم دانشگاه ها از پژوهشگران برتر كشور در ESI
سرپرست ISC اظهار داشت: از مجموع پژوهشگران برتر، ۴۵ درصد متعلق به دانشگاه های جامع، ۲۶ درصد مربوط به دانشگاه های صنعتی، ۲۵ درصد مربوط به دانشگاه های علوم پزشكی و بقیه مربوط به مراكز تحقیقاتی كشور است. تعداد پژوهشگران برتر و اثرگذار شناسایی شده در هر دانشگاه در جدول مشخص شده است. همانطور كه ملاحظه می شود دانشگاه علوم پزشكی تهران، دانشگاه تهران، دانشگاه صنعتی امیركبیر، دانشگاه علم وصنعت ایران، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه های صنعتی شریف و صنعتی اصفهان به ترتیب دارای بیشترین تعداد پژوهشگر پر استناد برتر هستند.
لیست دانشگاه ها و تعداد پژوهشگران پر استناد یك درصد برتر مستخرج از (ESI) در هر دانشگاه
در میان دانشگاه های جامع، دانشگاه های تهران، تربیت مدرس، تبریز و شیراز دارای بیشترین تعداد پژوهشگر برتر هستند. از میان دانشگاه های صنعتی، بیشترین تعداد پژوهشگر اثرگذار به ترتیب در دانشگاه های صنعتی امیركبیر، علم و صنعت ایران و صنعتی اصفهان شناسایی شده اند. همینطور در بین دانشگاه های پزشكی، دانشگاه های علوم پزشكی تهران، علوم پزشكی مشهد و علوم پزشكی شهید بهشتی دارای بیشترین تعداد پژوهشگر برتر هستند.
سهم هر یك از دانشگاه ها از پژوهشگران برتر كشور در حوزه های موضوعی مختلف
دهقانی در ادامه اظهار نمود: در حوزه مهندسی دانشگاه تهران با ۱۹ نفر، در حوزه علوم كشاورزی دانشگاه تهران با ۹ نفر، در حوزه علم مواد دانشگاه تهران با ۴ نفر، در حوزه علوم كامپیوتر دانشگاه باهنر كرمان، دانشگاه تبریز، دانشگاه صنعتی نوشیروانی بابل، دانشگاه صنعتی امیركبیر و دانشگاه علم و صنعت ایران هر كدام با ۲ نفر، در حوزه شیمی دانشگاه تهران، دانشگاه اصفهان و دانشگاه صنعتی اصفهان هركدام با ۴ نفر، در حوزه زیست شناسی و بیوشیمی دانشگاه تهران و دانشگاه تربیت مدرس هر كدام با ۲ نفر، در حوزه ریاضیات دانشگاه صنعتی امیركبیر با ۴ نفر، در حوزه علوم اجتماعی دانشگاه علوم پزشكی تهران با ۸ نفر، در حوزه محیط زیست/ بوم شناسی دانشگاه علوم پزشكی تهران با ۲ نفر، در حوزه فیزیك پژوهشگاه دانش های بنیادی با ۶ نفر، در حوزه داروشناسی و سم شناسی دانشگاه علوم پزشكی تهران با ۱۰ نفر، در حوزه پزشكی بالینی دانشگاه علوم پزشكی تهران ۱۸ نفر، در حوزه ایمنی شناسی دانشگاه علوم پزشكی تهران با ۳ نفر، در حوزه علم اعصاب و روان دانشگاه علوم پزشكی تهران با ۳ نفر، در حوزه میكروب شناسی دانشگاه علوم پزشكی تهران با ۲ نفر دارای بیشترین تعداد پژوهشگران برتر هستند.
تحلیل علم سنجی فرآیند شناسایی و معرفی پژوهشگران پر استناد یك درصد برتر
سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام اظهار داشت: هر سنجه یا مجموعه از شاخص ها (مانند مجموع استنادها، شاخص اچ، تأثیر استنادی نسبی، میانگین نمره صدك) مبین نوع متفاوتی از عملكرد و دستاورد پژوهشی است. تنها رویكرد منطقی برای تفسیر چنین لیستی از پژوهشگران برتر این است كه روش شناسی مورد استفاده برای كسب نتایج و داده ها و علت استفاده از روش مورد نظر به صورت كامل درك شود. استنادها تنها یكی از مقیاس های مورد استفاده برای سنجش تاثیرگذاری علمی هستند و نمی توانند بین كیفیت پژوهش، میزان تاثیرگذاری نشریه استنادكننده و مثبت/منفی بودن استناد تمایز قائل شوند. همانند دیگر سنجه های عملكرد پژوهشی، استنادها می توانند بر مبنای تعداد تولیدات پژوهشگران در یك پایگاه استنادی و میزان همكاریهای علمی بزرگنمایی یا تضعیف شوند و همینطور می توانند تحت تأثیر همكاران در همان موسسه یا گروه موسساتی كه به هم استناد می كنند، قرار گیرند. بر همین اساس، پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) مبادرت به انجام تحلیل های علم سنجی بر روی استنادهای پژوهشگران برتر كشور كرده است. در این تحلیل، سه شاخص علم سنجی شامل "نسبت تعداد كل استنادها به مقالات استناد كننده"، "تعداد متوسط خوداستنادی به ازای هر مقاله" و "متوسط درصد خوداستنادی یك نویسنده" مورد بررسی قرار گرفتند. این شاخص ها با داده های كلان جهانی تطبیق داده شده و مقادیر نرمال برای هر شاخص استخراج شد. سپس، عملكرد پژوهشی و استنادی هر نویسنده برمبنای این شاخص ها مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داده است كه ۲۹۲ نفر از مجموع ۳۵۴ پژوهشگر شناسایی شده دارای رفتار استنادی نرمال هستند. از طرفی، ۲۳ نفر از این پژوهشگران عضو گروه های بزرگ همكاریهای علمی (نظیر CERN و...) هستند و نوعاً به علت تعداد زیاد مقالات و استنادهای ناشی از مقالات جمعی مورد تحلیل قرار نگرفتند. نتیجه اینكه برای استخراج پژوهشگران پر استناد برتر لازم است سایر سنجه های برای پیشگیری از صدمه های ناشی از كمی گرایی در شاخص استناد مورد توجه مدیران ذیربط قرار گیرد.
پژوهشگران پراستناد برتر كشور در حوزه علوم انسانی، اجتماعی و هنر مستخرج از ISC
دهقانی اضافه كرد: پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) بر روی هر نام شناسایی شده در طلایه داران علم آی. اس. سی (پایگاه داده ISC) پردازش های مختلفی را انجام داده و بدین ترتیب به صورت تقریبی لیست كاملی از نخبگان علمی كشور را در حوزه موضوعی علوم انسانی، علوم اجتماعی و هنر و معماری تهیه كرده و بر این اساس ۷۸ نفر در زمره پژوهشگران پر استناد یك درصد برتر كشور قرار گرفته اند.
وی افزود: به این منظور بر روی نامهای شناسایی شده در طلایه داران علم آی. اس. سی سه شاخص نسبت تعداد كل استنادات به تعداد مقاله استنادكننده، متوسط خوداستنادی هر مقاله و درصد خوداستنادی در نظر گرفته شده است كه كسب حداقل دو امتیاز از سه شاخص الزامی بوده است. بر مبنای آمار به دست آمده، در مجموع از ۱۲ رشته مختلف علوم انسانی، اجتماعی و هنر و معماری ۷۸ پژوهشگر پر استناد برتر حداقل امتیاز لازم را كسب كردند. البته سهم رشته های مختلف در پژوهشگران پر استناد یكسان نبوده و تابعی از تعداد كل استنادها و هم تعداد پژوهشگران هر رشته است. بیشترین سهم و تعداد پژوهشگر پر استناد به ترتیب در رشته های مدیریت، علوم تربیتی، اقتصاد مالی، علوم اجتماعی، ادبیات، روانشناسی و جغرافیا بوده است.
همانطور كه گفته شد توزیع پژوهشگران در رشته های مختلف این حوزه علوم انسانی و اجتماعی و هنر یكسان نیست. به صورتی كه ۱۴ درصد این پژوهشگران متعلق به رشته مدیریت هستند. پس از رشته مدیریت، رشته های علوم تربیتی و اقتصاد و مالی هر كدام با سهم ۱۳ درصد دارای بیشترین تعداد پژوهشگر است. به لحاظ سهم حاصل از نخبگان، پژوهشگران رشته علوم اجتماعی در جایگاه چهارم قرار داشته و ۱۱ درصد پژوهشگران اثرگذار علمی كشور متعلق به این رشته هستند. سهم رشته های ادبیات و زبان ها، روانشناسی و جغرافیا هر كدام ۱۰ درصد پژوهشگر پر استناد برتر و مابقی پژوهشگران برتر مربوط به پنج رشته تربیت بدنی، علوم سیاسی، حسابداری، كتابداری و هنر و معماری است.
دهقانی اضافه كرد: در میان دانشگاه های كشور، دانشگاه تهران با ۲۳ نفر، دانشگاه تربیت مدرس با ۱۴ نفر، دانشگاه علامه طباطبایی با ۸ نفر، دانشگاه شیراز با ۵ نفر، دانشگاه های اصفهان و تبریز هر كدام با ۴ نفر، دانشگاه های شهید بهشتی و محقق اردبیلی هركدام با ۳ نفر، دانشگاه های بوعلی سینا و فردوسی مشهد هر كدام با ۲ نفر دارای بیشترین تعداد پژوهشگر برتر در ۱۲ رشته مختلف علوم انسانی، اجتماعی و هنر و معماری بوده اند.
سهم دانشگاه ها از پژوهشگران برتر درحوزه موضوعی علوم انسانی و اجتماعی و هنر مستخرج از ISC
این مطلب آجاک را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترینهای مرتبط
نظرات بینندگان در این باره