دستاورد محققان ایرانی؛
تشخیص سرطان مثانه ۱۰ سال پیش از بروز
به گزارش آجاك محققان علوم پزشكی ایران با همكاری تیمی از محققان بین المللی، موفق به شناسایی روشی برای تشخیص زودهنگام سرطان مثانه تا ۱۰ سال پیش از بروز علائم و تشخیص بالینی آن در افراد سالم بدون علامت شدند و اولین شواهد علمی مبتنی بر مطالعه آینده نگر، وسیع و طولانی مدت در این حوزه را به جهان عرضه كردند.
به گزارش آجاك به نقل از ایسنا، سرطان مثانه، جزو ۱۰ سرطان شایع در هر دو جنس در جهان است كه شمار مبتلایان آن در سال ۲۰۱۸، به ۵۵۰ هزار نفر و تعداد مرگ های ناشی از آن به ۲۰۰ هزار مورد رسیده است.
قرارگیری سرطان مثانه در لیست شایع ترین سرطان های جهان، به همراه تعداد بالای مرگ های ناشی از آن، تشخیص زودهنگام این بیماری را بسیار با اهمیت كرده است؛ اما به قول متخصصان، نبود روش های غربالگری مناسب و مطمئن، تهاجمی بودن روش های تشخیص، شانس بالای عود بیماری (۵۰ تا ۷۰ درصد) بعد از درمان اولیه، سرطان مثانه را به یكی از چالش برانگیز ترین و گران ترین سرطان ها از نظر تشخیص و درمان تبدیل نموده است.
این شرایط بر اهمیت نشانگرهای زیستی (بیوماركر) قوی برای تشخیص آسانتر، سریعتر و دقیق تر سرطان مثانه و درنتیجه درمان بموقع آن و كاهش بار قابل توجه این بیماری و مرگ و میر ناشی از آن افزوده است. این درحالیست كه بر اساس گزارش ها، هیچ یك از نشانگرهای ادرار برای كنترل سرطان مثانه كه حتی به تایید FDA (Food and Drug Administration ) رسیده و تجاری سازی شده اند، دارای «ویژگی» و «حساسیت» مطمئن و كافی در كاربردهای بالینی تشخیص سرطان مثانه بخصوص در مراحل اولیه تومورزایی و نیزغربالگری جمعیت پرخطر نیستند.
حالا در مطالعه ای كه تحت عنوان Urinary TERT promoter mutations are detectable up to ۱۰ years prior to clinical diagnosis of bladder cancer: evidence from the Golestan Cohort Study در مجله معتبر بین المللی EBioMedicine انتشار یافته است، تعدادی از محققان علوم پزشكی ایران با همكاری تیمی از محققان بین المللی سرطان شناسی، با بررسی نمونه های ادرار برخی از افراد بدون علامت كه به مدت طولانی تحت نظر بودند، برای اولین بار در جهان، موفق به تشخیص زودهنگام این بیماری در نمونه های ادرار با بررسی نوعی جهش ژنتیكی پیكری (سوماتیك)، تا ۱۰ سال پیش از تشخیص بالینی و شكل گیری اولیه تومور در افراد سالم بدون علامت شده اند.
دكتر ملك زاده، سرپرست تیم پژوهشگران ایرانی در این پروژه تحقیقاتی، سرطان مثانه را یكی از شایعترین سرطان ها در جهان برشمرد كه میزان شیوع آن در مردان ۴ برابر زنان است.
وی اظهار داشت: سرطان مثانه در مردان ایران هم بسیار شایع است به صورتی كه بعد از سرطان های معده، پوست، پروستات و روده بزرگ، رتبه پنجم را در میان سرطان های شایع مردان ایرانی دارد.
معاون تحقیقات وزیر بهداشت، با اشاره به این كه كارسینوم ادراری، رایج ترین (حدود ۹۰ درصد) شكل بروز سرطان مثانه است، اضافه كرد: سرطان مثانه، دومین سرطان شایع اما كشنده ترین سرطان دستگاه ادراری است كه اغلب در سنین ۶۰ سال به بالا بروز می كند و به دلیل تشخیص دیرهنگام مرگ های زیادی را به خود اختصاص می دهد.
ملك زاده، پیشگیری و غربالگری سرطان مثانه را بهترین راه كاهش مبتلا شدن و مرگ ناشی از این نوع سرطان بخصوص در میان جمعیت پرخطر دانست و به تشریح اهداف مطالعه انجام شده پرداخت و اظهار داشت: تحقیقات جهانی در زمینه درمان سرطان های مختلف كه به سرعت در حال پیشرفت هستند، عموما بر پیشگیری و تشخیص زودهنگام سرطان ها متمركز بوده و شناسایی ژن های عامل ایجاد سرطان یا كشف جهش های ژنی موثر در بروز تومورهای بدخیم، محوری ترین اهداف این تحقیقات را می سازند.
به قول وی، مطالعه حاضر هم با بررسی شایع ترین تغییرات ژنتیكی در سرطان مثانه كوشیده تا افق جدیدی برای تشخیص زودهنگام این بیماری پیش روی تحقیقات پزشكی ایجاد كند.
محقق بین المللی سرطان، از «جهش های پروموتر معكوس تلومراز(TERT) بعنوان شایع ترین تغییرات ژنتیكی در سرطان مثانه نام برد و اظهار داشت: این جهش های ژنتیكی، معمولا در مراحل اولیه بروز سرطان مثانه رخ می دهند و بعنوان یك نشانه اولیه در تومورزایی به شمار می روند.
رئیس پژوهشكده بیماری های گوارش و كبد دانشگاه علوم پزشكی تهران در اینباره اضافه كرد: مطالعه ما بر روی ۵۰ هزار فرد ۴۰ تا ۷۵ سال شركت كننده در مطالعه كوهورت گلستان (بزرگترین مطالعه كوهورت خاورمیانه و شمال افریقا كه در شمال شرق ایران به اجرا درآمد)، انجام شد. بعد از جمع آوری و ذخیره سازی نمونه های ادرار و خون و پردازش دی ان ای شركت كنندگان در مطالعه، آنها را به مدت ۱۰ سال، پیگیری كردیم و در این پیگیری طولانی مدت، ۴۰ شركت كننده مبتلا به سرطان اولیه مثانه شناسایی شدند كه از این تعداد نمونه های ادراری برای ۳۰ شركت كننده در دسترس و قابل استفاده بود.
رهبر مطالعه كوهورت گلستان اضافه كرد: در این بررسی، ما شاهد «جهش پروموتر معكوس تلومراز» در ۱۴ فرد شركت كننده مبتلا به سرطان مثانه بودیم ؛ جهش های ژنتیكی كه ۱۰ سال پیش از آغاز پیگیری های ما هم قابل شناسایی بوده اند.
دكتر مهدی شیخ، نویسنده اول مقاله هم در تشریح مهمترین دستاورد مطالعه انجام شده و نتایج روش «ارزیابی جهش پروموتر معكوس تلومراز برای تشخیص زودهنگام سرطان مثانه» اظهار داشت: بررسی ما نشان داد: این روش، از «ویژگی» (۱۰۰ درصدی) و «حساسیت» ( ۴۶ درصدی) برای تشخیص سرطان ادراری تا ۱۰ سال پیش از بروز بالینی تومور اولیه در افراد سالم فاقد علامت برخوردار می باشد.
به قول وی، خصوصیت ۱۰۰ درصدی این روش به معنای نبود هر گونه نتیجه مثبت كاذب در آزمایشات نمونه ها است كه این مسئله از مهمترین شاخص ها در یافتن یك بیوماركر تشخیصی است چون كه از ایجاد اضطراب و مشكلات روحی افراد و هزینه های ناشی از ارائه نتایج مثبت كاذب جلوگیری می كند.
این محقق اضافه كرد: حساسیت ۴۶ درصدی هم به معنای آن است كه با این روش می توان ۴۶ درصد افرادی كه در خلال ۱۰ سال آینده به سرطان مثانه مبتلا می شوند را شناسایی كرد كه این میزان حساسیت برای این مدت زمان طولانی، بسیار مناسب می باشد.
شیخ در تشریح این نتایج همینطور اظهار داشت: این مطالعه نشان داد كه هر چه مدت زمان بین جمع آوری و بررسی نمونه ادرار تا زمان بروز علائم و تشخیص بالینی سرطان كمتر باشد، میزان آلل های جهش یافته این ژن در ادرار و در نتیجه قابل تشخیص بودن آن (حساسیت تشخیصی) بیشتر می شوند.
وی خاطرنشان كرد: چندین مطالعه مورد - شاهدی كه توسط برخی از افراد تیم تحقیقاتی مطالعه حاضر برای ارزیابی «امكان استفاده از جهش پروموتر معكوس تلومراز در تشخیص سرطان های دستگاه ادراری» انجام شده بود، به خوبی نشان دادند كه حساسیت این روش، هنگام تشخیص بالینی سرطان مثانه بین ۸۷ تا ۹۸ در صد بوده است.
وی اعلام نمود: با اتكا به نتایج به دست آمده از این مطالعه، در حال برنامه ریزی برای تحقق گام های بعدی جهت بررسی ارزش این بیوماركر در تشخیص زودهنگام سرطان های مثانه در جمعیت های بزرگتر در نقاط مختلف دنیا همچون جمعیت های آسیایی، اروپایی و آمریكایی هستیم.
دكتر «فلورانس لِكالوزكِلم »، سرپرست تیم محققان بین المللی در این پروژه تحقیقاتی هم درباره اهمیت این مطالعه اظهار داشت: مطالعات قبلی ما قابل تشخیص بودن جهش ژنتیكی پروموتر معكوس تلومراز در « دی ان ای سلول های ادراری» و همینطور «دی ان ای بدون سلول در ادرار» را نشان داده بودند، اما این جهش های ژنتیكی برای تشخیص زودهنگام سرطان مثانه، در هیچ مطالعه ای، ظرفیت سنجی نشده بودند.
به قول وی، آنچه یافته های مطالعه حاضر را دارای اهمیت كرده، نه تنها بررسی میزان تأثیر این جهش ها در تشخیص زودهنگام سرطان مثانه، بلكه «ارائه قوی ترین شواهد به دست آمده تا كنون درباره ظرفیت چنین روشی در بستر یك مطالعه وسیع، آینده نگر، مبتنی بر جمعیت و طولانی مدت (بیش از ۱۰ سال) برای اولین بار در جهان» است كه این ویژگی، قابل استفاده بودن و ارزش بالای پیشبینی نشانگرهای زیستی غیرتهاجمی در تشخیص سرطان مثانه افراد سالم بدون علامت را نشان داده است.
محقق آژانس بین المللی تحقیقات سرطان این بررسی را یك مطالعه مقدماتی و گام مهمی برای مطالعات بعدی دانست كه با اتكا به نمونه های بیشتری از موارد مبتلا شدن به سرطان مثانه می توانند به نتایج فعلی این تحقیق درباره امكان تشخیص بسیار زودهنگام سرطان مثانه با بررسی جهش های ژنتیكی شایع آن، قطعیت بیشتری دهند و حتی نقش جهش های ژنتیكی را در بروز تومورهای بدخیم انواع سرطان، روشن تر كنند.
«لِكالوزكِلم» تصریح كرد: روش ارزیابی شده آنها، بسیار بهتر و مقرون به صرفه تر از روش های تهاجمی همچون سیتولوژی ادرار و نشانگرهای زیستی موجود، برای تشخیص سرطان مثانه در مراحل اولیه بخصوص در افراد پرخطر است.
بنا بر اعلام سایت وزارت بهداشت، وی تصریح كرد: نتایج این مطالعه همینطور می تواند به غربالگری بهتر جمعیت پرخطر سرطان مثانه، توسعه بیوماركرها برای تشخیص بسیار سریعتر این بیماری و هم كنترل و جلوگیری از عود آن در بیماران مبتلا كمك نماید.
منبع: آجاك
این مطلب آجاک را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترینهای مرتبط
نظرات بینندگان در این باره