بخش پایانی، معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم در آجاك مطرح كرد
از تخلفاتی كه در مقالات صورت می گیرد تا تجمیع پژوهشكده ها
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم اظهار داشت: خبرهایی در حوزه تخلفات مقالات پژوهشی از مجامع بین المللی منتشر می شود و نظام علمی ما را زیر سوال می برند. باید با هر نوع تخلف، كژی و انحراف در نظام علمی، برخورد صریح، شفاف و قاطع داشته باشیم.
به گزارش آجاک به نقل از ایسنا، معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم در بازدید از ایسنا، توجه به انتشار مقالات علمی در مجامع بین المللی را یکی از سیاست های مورد تاکید در برنامه هفتم برشمرد و اظهار داشت: در حوزه پژوهش اساسا بر روی مقالات علمی در بستر ملی و بین المللی باید توجه ویژه داشته باشیم و به آن دقت نماییم. من بر خلاف برخی که مقاله را غیر موثر می دانند، این دید را ندارم؛ چونکه مقالات علمی انعکاس دهنده کارهای پژوهشی و فناوری ما به مراجعی هستند که این مراجع داوران علمی بوده و ما تا زمانی که نتایج کارهای علمی خودرا منعکس نکنیم و مورد داوری قرار ندهیم، هر ادعایی در حوزه های علمی و فناوری در حد ادعا باقی می ماند و فقط برای خودمان ارزش دارد و نه در سطح ملی و بین المللی.
دکتر غلامحسین رحیمی با تاکید بر ضرورت انتشار مقالات علمی در سطح بین المللی، اشاره کرد: درهفته گذشته که نشستی با رؤسای پژوهشگاه های علوم انسانی و اساتید حوزه علمیه داشتم، اعلام کردم که حتی پژوهشگاه های علوم اسلامی نیز مقالات ناب در بهترین ژورنال های بین المللی منتشر کنند.
وی با اعلان اینکه پژوهشگران حوزه علوم انسانی به منابعی دسترسی دارند که اگر آن منابع را با روش های مناسب استخراج و با روش علمی آنچه را که استخراج کرده اند، تحلیل و تنظیم کنند، اساسا حرف های جدیدی در سطح بین المللی خواهیم داشت، اشاره کرد: ما نمی توانیم ادعا نماییم که حرف جدیدی در سطح جهانی داریم، ولی هیچ تحقیقاتی را در معرض قضاوت علمای متخصص بین المللی قرار ندهیم.
رحیمی با تاکید بر اینکه ما در حوزه علوم انسانی-اسلامی نیز باید در مجامع بین المللی خوب بدرخشیم، تصریح کرد: از طرف دیگر نباید تصور شود که چون کتاب منتشر می نماییم، نیازی به انتشار مقاله نیست.
مشکلاتی که پذیرش انبوه دانشجو ایجاد می کند
وی درباب برنامه های این معاونت در زمینه سلامت پژوهش ها و رسیدگی به تخلفات پایان نامه ها و مقالات پژوهشی در مجلات داخلی و خارجی اظهار داشت: مسئله تخلفات علمی از آفت های مهم نظام علمی است. در دانشگاه های فعال در حوزه پژوهش، بسیار خیلی کم موضوع تخلفات را داریم و در مراکزی که به صورت انبوه پذیرش در مقطع تحصیلات تکمیلی دارند، این نوع تخلفات بیشتر مشاهده می شود. بنا بر این ما باید نحوه پذیرش تکمیلی را حتما محدود نماییم.
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم، بدون عنوان کردن نام مراکزی که در بیشتر تخلفات پژوهشی نقش دارند، اظهار داشت: پذیرش گسترده دانشجو زمینه برای تخلفات پژوهشی را فراهم می آورد. بعنوان مثال در رشته ای ۲۰ دانشجوی دکترا به دو استاد، اختصاص می دهیم و اساتید فرصتی جهت بررسی پژوهش ها ندارند و اگر دانشجویی مرتکب تخلف شود اساتید متوجه نمی شوند.
وی ادامه داد: بعنوان مثال ما ظرفیت پذیرش ۱۵ تا ۱۶ هزار دانشجویی دکتری را داریم، نباید ۲۵ هزار نفر پذیرش نماییم. پذیرش دانشجو بیش از اندازه استانداردها، تبعات دارد.
اول باید استاد را بازخواست کنیم!
رحیمی افزود: دیدگاه های من دراین زمینه دیدگاه حادی است و با دیدگاه وزارت علوم متفاوت می باشد. من اعتقاد دارم که در زمینه تخلفات علمی در مرحله اول باید استاد را بازخواست کرد، پس از آن اساتید هیئت داوران و در مرحله آخر دانشجو را باید بازخواست کرد.
وی درباب بازخواست اساتیدی که متوجه تخلف علمی دانشجو نمی شوند، اظهار داشت: استاد یا وقوف علمی کاملی بر موضوع ندارد و یا وقت جهت بررسی موضوع نداشته است. در هر دو حالت استاد مقصر است. برای این تخلفات حداکثر مجازات باید تعلق بگیرد.
دبیر کل شورای عالی عتف با اشاره به سهم داوران رساله های دکتری در تخلفات، اظهار نمود: پنج استاد صاحب نام داوری رساله دکتری را انجام می دهند، به همین خاطر باید متوجه شوند که مقاله کپی است و یا اصلا دانشجو تسلط ندارد. در صورتیکه تشخیص ندهند، مشخص می شود داوری ضعیف بوده و یا با تعارفات داوری انجام شده و این هیئت باید بازخواست شوند و اخطار کتبی باید در پرونده افراد درج شود.
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم اظهار داشت: خبرهایی در حوزه تخلفات مقالات پژوهشی از مجامع بین المللی منتشر می شود و نظام علمی ما را زیر سوال می برند. مدیریت علمی کشور و نظام نباید دراین زمینه کوتاه بیاید.
پخته خواری پژوهشی ممنوع
رحیمی در ادامه صحبت های خود از مبحثی تحت عنوان«پخته خواری در پژوهش» یاد کرده و آنرا از بدترین تخلفات دانست.
وی در توضیح این عبارت اضافه کرد: پخته خواری یعنی؛ دیگران کار کنند و اسم یک شخص در آن بیاید. مثلا اسم رئیس یک پژوهشکده و موسسه بدون هیچ نقشی در پژوهش و فقط به خاطر سمت او، در مقالات درج می شود. افرادی در مسئولیت های اجرایی وجود داشتند که سالانه ۲۰ تا ۳۰ مقاله چاپ کرده اند. اساسا یک جای کار ایراد دارد. البته ممکنست افراد فاضلی باشند ولی هرچقدر فضل داشته باشند امکان ندارد بتوانند چنین کاری انجام دهند. البته ممکنست در یک سال هفت یا هشت مقاله منتشر شود و سال بعد سه مقاله این روند طبیعی است.
رحیمی اشاره کرد: ما باید با هر نوع تخلف، کژی و انحراف در نظام علمی، برخورد صریح، شفاف و قاطع داشته باشیم. در کم کاری ها و کژی حوزه علم نباید هیچ گونه انعطافی وجود داشته باشد تا این نظام علمی سالم بماند. قانون در این مورد وجود دارد و ما در حال بررسی ساز و کارها هستیم.
برخورد دانشگاه ها با تخلفات پژوهشی در حد آن تخلف نیست
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم اظهار داشت: خارج از سازوکار قانونی، دانشگاه ها همیشه این امکان را داشتند که در هیئت انتظامی هیئت علمی تخلفات را بررسی نمایند و با آنها برخورد کنند. تابحال گزارشات مختلفی در این خصوص از دانشگاه ها داشتیم ولی متاسفانه در حد وقوع تخلف نبوده است.
رحیمی به نرخ بالای رشد روند تحقیقاتی و پیشرفت علوم کشور اشاره نمود و اظهار داشت: جوهره حرکت گسترش یابنده و شتابنده کشور ما، جوهر کاملا سالمی است. این تخلفات در دانشگاه های خوب ما در سطح کشور بسیار بسیار اندک است و جریان اصلی پژوهش کشور بر دوش این مراکز است.
وی با اعلان اینکه برخورد جدی با تخلفات بخش مهمی از روند مبارزه با تخلفات علمی است، اضافه کرد: اگر برخورد جدی و قاطع انجام نگیرد، کوتاهی از وزارت علوم، معاونت پژوهش و فناوری، معاونت آموزشی و مدیریت دانشگاه بوده است و از جامعه نباید انتظار داشته باشیم.
رحیمی با تاکید بر اینکه وقوع تخلفات پژوهشی امری نیست که محدود و منحصر به ایران باشد، افزود: درصدی از تخلف در کشورهای مختلف وجود داشته و این میزان نمی تواند به صفر برسد. در کشورهایی مثل آمریکا، ژاپن، آلمان، انگلیس، چین و... نیز در عین حال که با تخلفات مبارزه می شود، نتوانستند این میزان را به صفر برسانند و حداقل هایی از تخلفات نیز وجود دارند که قابل کشف نیست.
وی افزود: اصل و ستون اگر سالم باشد می تواند سیستم را حفظ کند. در کشورهایی که مطرح کردیم اصل حفظ شده ولی اگر ما خدای نکرده قاطع و جدی برخورد نکنیم، این تخلفات اصل سیستم را آفت زده می کنند.
جذب بیش از اندازه دانشجوی دکتری
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم در ادامه این جلسه تقویت و گسترش دوره های پسا دکتری را از دیگر برنامه های این معاونت نام برد و تصریح کرد: ما در کشور بیش از اندازه دانش آموخته دوره دکتری تربیت می نماییم، به شکلی که هم اکنون بیش از ۱۰۰ هزار دانشجوی دکتری داریم و سالانه بطور میانگین حدود ۲۰ هزار نفر دانش آموخته دوره دکتری به جامعه تحویل داده می شود.
رحیمی اشاره کرد: با خوشبینانه ترین حالت بعید می دانم که بیش از ۷ تا ۸ هزار نفر در سال جذب نماییم که از این تعداد ۲ تا ۳ هزار نفر در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی جذب می شوند و مابقی یا به سمت خوداشتغالی که از این دانشجویان انتظار می رود، هدایت خواهند شد و یا در واحدهای تحقیق و توسعه و مراکز تحقیقاتی جذب می شوند.
وی با تاکید بر اینکه بر این اساس ما باید برای مدت زمانی، پذیرش در دوره دکتری حتی در دانشگاه های برتر را محدود نماییم، افزود: این سیاست وزارت علوم به معنای اعم نیست و تنها نظر من است و این رویکرد از طرف وزارت علوم ابلاغ نشده است.
رحیمی با اعلان اینکه با محدود کردن پذیرش دوره دکتری به دنبال محدود کردن پژوهش نیستیم، توضیح داد: در این رویکرد به دنبال محدود کردن پژوهش و تحقیقات نیستیم، بلکه توسعه و گسترش تحقیق پیگیری می شود که برای این امر نیازمند تبیین ساز و کارها هستیم و همچون سازوکارهایی که تبیین شده، تقویت و گسترش دوره های پسا دکتری است.
وی تصریح کرد: در این برنامه باید اعتبارات این دوره را با مشارکت دانشگاه ها تامین نماییم و دانشگاه ها بتوانند به شکل گسترده تر از این ظرفیت بهره مند شوند. هم اکنون سالانه باید ۲۵۰ تا ۳۵۰ پسا دکتری در کل دانشگاه ها و پژوهشگاه ها داشته باشیم و در نخستین سال (سال ۱۴۰۰) به چند برابر افزایش یابد.
بگفته این مقام مسوول، از آنجایی که در دوره های پسا دکتری طرح ها و پروژه هایی خارج از دانشگاه ها و پژوهشگاه ها پذیرش می شود، قسمتی از هزینه های دوره پسا دکتری تامین می شود که در این صورت دیگر محدودیتی برای جذب دانشجوی پسا دکتری وجود ندارد.
طرح جدید وزارت علوم در زمینه جذب دستیار پژوهشی
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم در بخش دیگری از صحبت های خود از طرح جدید وزارت علوم در زمینه پذیرش "دستیار پژوهشی" آگاهی داد و در این زمینه اظهار داشت: اولویت اول جذب در این دوره دانش آموختگان دوره دکتری است و جذب دانشجو برمبنای طرح های تعریف شده و یا گرنت هایی است که در اختیار اساتید قرار دارند.
وی با تاکید بر اینکه طرح پذیرش پسا دکتری و دستیار پژوهشی، "استاد محور" است، اظهار نمود: استاد میزبان در صورتیکه طرحی را خارج از دانشگاه دریافت کرده باشد، فراخوانی را بوسیله دانشگاه منتشر می کند که برمبنای آن تعدادی دانشجوی پسا دکتری و دستیار پژوهشی جذب می کند.
رحیمی با اشاره به مزیت اجرای این نوع طرح ها در وزارت علوم، توضیح داد: از این طریق بجای جذب بیش از حد دانشجو در دوره های دکتری، مبادرت به جذب دانشجوی پسا دکتری و دستیار پژوهشی می شود. استاد برمبنای فراخوانی که منتشر نموده است، دانشجویان مورد نظر را انتخاب و به دانشگاه معرفی می کند و دانشگاه روند اداری آنرا پیگیری خواهدنمود.
وی با تاکید بر اینکه بخشنامه جذب دستیار پژوهشی ابلاغ نشده است، اضافه کرد: ما بخشنامه های جذب دستیار پژوهشی و پسا دکتری را در موسسات به صورت منفرد داریم، ولی در این برنامه این بخشنامه ها تبدیل به بخشنامه های ملی خواهد شد تا برای همه دانشگاه ها و پژوهشگاه ها این امکان فراهم گردد.
رحیمی اظهار داشت: بر این اساس، مگر در شرایط خاص، دیگر پژوهشگاه ها نباید دانشجوی کارشناسی ارشد و دکتری را پذیرش کنند؛ چونکه کار آموزش مقاطع مختلف تحصیلی بر عهده دانشگاه ها است و سایر موسسات ماموریت های دیگری دارند و ما انتظار نداریم که پژوهشگاه ها نیروی کارشناسی، کارشناسی ارشد و یا دکتری تربیت کنند.
معاون پژوهش و فناوری وزیر علوم افزود: با اجرای این برنامه ها در سال های اول اجرای این طرح اهتمام می شود که حمایت هایی از پژوهشگاه ها داشته باشیم، چون باید هم به دستیار پژوهشی و هم پسا دکترا پول پرداخت گردد، در این راستا امیدواریم با همکاری معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بتوانیم با کمک دانشگاه ها و پژوهشگاه ها این دو برنامه را تقویت نماییم.
پژوهشکده های موازی در دوره جدید تجمیع می شوند؟
معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم در بخش دیگری از این جلسه در پاسخ به سوال خبرنگار ایسنا در خصوص اینکه بنظر می رسد در دوره فعالیت وی در معاونت پژوهشی رویکرد تجمیعی درباب پژوهشکده ها و مراکز تحقیقاتی وجود داشته باشد، اشاره کرد: موسسات پژوهشی سه دسته هستند: موسسات پژوهشی وابسته به وزارت علوم، موسسات پژوهشی وابسته به دستگاه های اجرایی و موسسات پژوهشی خصوصی. وزارت علوم ساماندهی به صورت محدود در موسسات پژوهشی ستادی وابسته به وزارت علوم را آغاز نموده و در حال پیگیری و پیاده سازی مصوبات شورای گسترش هستیم.
رحیمی اضافه کرد: در موسسات وابسته به دستگاه ها نیز باتوجه به این که شورای عالی تصویب کرده هر دستگاه تنها می تواند یک موسسه پژوهشی (پژوهشکده، پژوهشگاه و...) داشته باشد در این جهت به مقدار زیادی حرکت کردیم. مثلا یکی از وزارتخانه ها تعداد زیادی هیئت علمی و محقق و تعداد زیادی موسسه پژوهشی دارد، ما این موسسات پژوهشی را تجمیع کردیم. بعضی از دستگاه ها که تعدادی پژوهشگاه متفرق داشتند، به صورت یک پژوهشگاه تجمیع کردیم و از این به بعد در هر دستگاه یک پژوهشگاه خواهیم داشت.
معاون پژوهش و فناوری با اشاره به ساماندهی و تجمیع پژوهشگاه های حوزه ستادی افزود: پژوهشگاه های تخصصی وابسته به وزارت علوم سرمایه های علمی کشور هستند و ما در حال تجمیع مجموعه پژوهشگاه های متفرق هستیم تا هماهنگ حرکت کنند و اگر اهداف مشترک دارند در یک راستا حرکت کنند و اگر نقص جمعی دارند، این نقص رفع شوند.
رحیمی در آخر درباب برنامه های جدید ساماندهی پژوهشگاه ها اظهار داشت: دو هفته گذشته نخستین مجمع پژوهشگاه های علوم انسانی اسلامی را در قم تشکیل دادیم و مورد استقبال قرار گرفت. هفته گذشته نیز در پژوهشگاه علوم نخستین جلسه مجمع نشست روسای بزرگترین پژوهشگاه های وابسته به دستگاه های اجرایی را داشتیم که امیدوارم برکات خیلی خوبی برای رشد علمی کشور به همراه داشته باشد و به خصوص بتوانیم نظام علمی را به دستگاه های اجرایی دولتی و غیر دولتی نزدیک تر نماییم.
منبع: آجاك
این مطلب آجاک را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترینهای مرتبط
نظرات بینندگان در این باره