در یك مطالعه بررسی شد
فضای مجازی و شفافیت در ایران
نتایج یك پژوهش نشان داد كه فضای مجازی از راه تاثیر بر افكار عمومی و نشر اطلاعات و آگاهی های مختلف به افراد جامعه و نظارت بر افراد و دولت ها و برقراری روابط میان مردم، بدون واسطه و مستقل از دولت، بر وضعیت شفافیت و تقویت و ارتقای آن مؤثر است.
به گزارش آجاک به نقل از ایسنا، شفافیت؛ وجود آزادی اطلاعات و آگاهی از تصمیمات و عملکرد دولت ها و افراد، با هدف آگاهی عمومی، اصلاح و بهبود ساختارها و مسائل، مشارکت مردم در فرایند حکمرانی و پاسخ گویی مسؤلان و کنترل فساد است. شفافیت نیازمند آزادی بیان، آزادی رسانه ها و وجود قانون دسترسی به اطلاعات است.
شفافیت سبب ارتقای کیفیت تصمیم گیری ها، افزایش اعضای دخیل در تصمیم گیری، کاهش فساد و سو استفاده از موقعیت به منظور به دست آوردن منافع فردی یا جناحی و اطلاع مردم از فرایند تصمیم گیری می شود. شفافیت مشارکت فعال شهروندان را در امور سیاسی و اجتماعی تقویت می کند. بدون وجود شفافیت، جلب اعتماد عمومی نسبت به حاکمیت و شیوه اداره کشور ممکن نیست.
فضای مجازی به علت داشتن ظرفیت هایی مثل سرعت، فراگیری، دسترسی دائم، امکان تعامل و... ابزاری موثر در حکمرانی است. یکی از شاخصهای مهم و موثر در حکمرانی خوب، وجود شفافیت است.
به همین دلیل؛ پژوهشگران علوم سیاسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران و دانشگاه شاهد در پژوهشی نقش فضای مجازی در وضعیت شفافیت در کشور را بررسی کردند.
سعید بشیری، سید مصطفی ابطحی و علی مرشدی زاد؛ محققانی بودند که در این مطالعه مشارکت داشتند.
برای انجام این پژوهش، از پرسش نامه استفاده شد و ۳۸۹ نفر از دانشجویان دانشگاه علوم و تحقیقات تهران طی سال های ۱۳۹۶ تا ۱۳۹۸ مورد بررسی قرار گرفتند.
۱۳۳ نفر از افراد شرکت کننده در این پژوهش زن و ۲۵۶ نفر مرد بودند. بیشتر این افراد در گروه سنی ۲۶ تا ۲۹ سال قرار داشتند. ۷۱ درصد مجرد و ۲۹ درصد متاهل بودند. بیشتر آنها در رشته های علوم انسانی تحصیل می کردند و نیمی از آنها دانشجوی کارشناسی ارشد بودند. در این میان حدود ۶۱ درصد شاغل و ۳۹ درصد فاقد شغل بودند.
حدود نیمی از شرکت کنندگان در این پژوهش بین دو تا چهار ساعت، ۲۷ درصد کم تر از دو ساعت، حدود ۲۴ درصد هم بیشتر از چهار ساعت از فضای مجازی و شبکه های اجتماعی استفاده می کردند.
حدود ۲۳ درصد از افراد به علل آموزشی، علمی و پژوهشی، ۲۰ درصد برای دریافت، پیگیری و تحلیل اخبار، ۱۶ درصد برای سرگرمی، ۲.۵ درصد برای مسائل قومی، ۱۳ درصد ارتباطات حرفه ای و شغلی، ۱۷.۵ درصد مسائل سیاسی، اجتماعی و فرهنگی، هفت درصد پیدا کردن دوستان و ۰.۷ درصد به علل دیگر در فضای مجازی فعالیت می کردند.
حدود نیمی از افراد بین دو تا پنج سال قبل در شبکه اجتماعی عضو شده اند و ۴۵ درصد از آنها بیش تر از پنج سال سابقه عضویت در این شبکه ها را داشتند. بیشتر از نیمی از این افراد خبرهای روز را از شبکه های اجتماعی پیگیری می کردند. ۵۶ درصد از آنها فقط از تلفن همراه و ۴۲ درصد از تلفن همراه و کامپیوتر جهت استفاده از فضای مجازی استفاده می کردند.
با بررسی پرسش نامه های پژوهش؛ مشخص شد که شرکت کنندگان اعتقاد دارند امروزه به واسطه فضای مجازی و شبکه های اجتماعی دسترسی افراد به اطلاعات آسان تر، بیشتر و سریع تر شده و گفتگوهای افراد در فضای مجازی بر افکار عمومی تأثیر داشته است و توانسته بعنوان مهم ترین بخش افکار عمومی خویش را در جامعه نشان دهد.
شرکت کنندگان در این پژوهش معتقدند که فضای مجازی و شبکه های اجتماعی از راه عرضه اطلاعات و آگاهی های مختلف، نظارت بر دولت ها و ایفای نقش دروازه بانی و نگهبانی، توانیته در جهت بهبود و ارتقای شفافیت بیشتر در جامعه جلوه گر شود.
در این پژوهش مشخص شد که امروزه استفاده از این ابزارها در ایجاد نظارت، تبادل آرا و عقاید، ارتقای نقادی در کشور و وجود جریان نقادی مستقل از دولت ها موثر بوده است.
پژوهشگران این مطالعه با عنایت به نتایج به دست آمده، پیشنهاداتی را عرضه دادند:
- شناسایی و توجه سازمان ها و نهادهای مختلف دولتی نسبت به برقراری سازوکار ارتباط دو سویه با مردم؛
- آموزش و ارتقای سواد رسانه ای جامعه کنونی ایران توسط دولت، نهادهای آموزشی و رسانه های گروهی با هدف استفاده بهینه و سودمند از امکانات فضای مجازی و شبکه های اجتماعی؛
- تقویت زیرساخت های فنی و ارتباطی اینترنت و فضای مجازی در سازمان ها و ادارات مختلف؛
- در نظر داشتن ظرفیت های مختلف فضای مجازی و شبکه های اجتماعی برای طراحی شبکه های بومی اطلاع رسانی و بازخوردگیری تصمیمات و عملکردها؛
- رفع موانع اطلاع رسانی صحیح و مقابله با ابهام اطلاع رسانی، برای مقابله با شایعه سازی در فضای مجازی و شبکه های اجتماعی؛
- برنامه ریزی مناسب جهت استفاده بهتر از امکانات و فرصت های فضای مجازی در جامعه دانشگاهی در حیطه شناخت علایق و سلایق کاربران فضای مجازی.
نتایج این مطالعه تحت عنوان «نقش فضای مجازی بر وضعیت شفافیت در ایران» در فصل نامه علمی پژوهشی «فرهنگ در دانشگاه اسلامی» وابسته به نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه ها انتشار یافته است.
منبع: آجاك
این مطلب آجاک را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترینهای مرتبط
نظرات بینندگان در این باره