وقتی موزه سرنوشت سرستون های ساسانی را تغییر داد
آجاك: مدیر مجموعه تاریخی طاق بستان، از افتتاح موزه «سرستون های طاق بستان» با رونمایی از 12 سرستون ساسانی كه از نقاط مختلف در این محوطه ی تاریخی جمع آوری شده اند، آگاهی داد.
ملیحه مهدی آبادی در گفت و گو با ایسنا روایتی جالب از چگونگی انتقال این سرستون ها به طاق بستان تاریخی در طول بیش از ۱۰۰ سال قبل تا امروز بیان می کند.
او با بیان این که این سرستون ها از ۱۵۰ سال قبل که اولین سرستون ها را «عمادالدوله» حاکم وقت کرمانشاه از بیستون و چند نقطه ی دیگر به طاق بستان منتقل کرد، ادامه می دهد: این سرستون ها به خصوص سه اثرِ بیستون در طول مدت زمان زیادی تا حدود ۱۴ سال قبل همچنان در طاق بستان قرار داشتند تا این که در سال های ۱۳۸۵ - ۱۳۸۶ در کناره ضلع غربی طاق های طاق بستان یک سازه موقت ایجاد و سنگ ها و سرستون هایی که به مرور زمان در طاق بستان جمع شده بود را ساماندهی کردیم و با نام «موزه موقت سنگ» معرفی گردید.
او با بیان این که در این فضای موزه ای آثاری از دوره های ساسانی و اشکانی و ازاره هایی که از تعدادی قاچاقچی از یک خانه ی قدیمی احیانا در چهارمحال و بختیاری در سال های اخیر به دست آورده بودند، نیز در این فضا ساماندهی شده بود، می افزاید: همان سال (۱۳۸۳ – ۱۳۸۴) برای این سرستون ها، تعدادی پایه ستون از همدان گرفتیم و پایه ستون ها را ساختیم و در سال ۱۳۸۵ آن موزه موقت قبلی ایجاد و در سال ۱۳۸۶ تکمیل شد.
وی با اشاره به این که در سال های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۴ بعنوان مدیر پایگاه طاق بستان و بیستون این کار را آغاز نموده است، اضافه می کند: از زمانی که پرونده ثبت جهانی بیستون تکمیل شد مدیریت طاق بستان به سیامک خدیوی سپرده شد و در هر صورت موزه موقت سنگ در همان زمان تکمیل شد و در سال ۱۳۹۰ طی طرح ساماندهی اجرا شده در طاق بستان، این سرستون ها و پایه ستون ها و همه ی سنگ هایی که در آن جا بعنوان موزه موقت قرار داشتند، همگی به اداره کل میراث فرهنگی کرمانشاه منتقل می شوند و قسمتی از این سنگ ها در یک سوله قرار می گیرند و دیگر سنگ ها - ۱۲ سرستون قرار گرفته در موزه سرستون های طاق بستان - نیز در گنجینه میراث فرهنگی نگهداری می شوند.
مهدی آبادی با اشاره به حضور باردیگر اش در طاق بستان بعنوان مدیر این مجموعه تاریخی از سال ۱۳۹۸، توضیح می دهد: باتوجه به این که این سرستون ها سال ها در کنار طاق بستان قرار داشته اند و مردم نیز همیشه دنبال آنها بودند، تصمیم گرفته شد تا این سرستون ها بار دیگر به طاق بستان برگردانده شوند که این اتفاق با مساعدت امید قادری - مدیرکل میراث فرهنگی و گردشگری و صنایع دستی استان کرمانشاه اجرایی شد.
او با اشاره به ساخته شدن فضایی مسقف در بخش ورودی طاق بستان که در سال های ۱۳۹۳ به بعد و به مرور ساخته شده و شرایط نسبتا خوبی دارد، اضافه می کند: تصمیم گرفتیم تا این فضا را به همین موزه سرستون های ساسانی تبدیل نماییم، بدین سبب بار دیگر سرستون ها را از گنجینه میراث فرهنگی که کسی آنها را نمی دید به طاق بستان برگرداندیم و در بخش ورودی فضایی را برای آنها درنظر گرفتیم.
او درباره ی این سرستون های تاریخی نیز این طور بیان می کند: «حدود۹۰ درصد سرستون ها متعلق به دوره خسرو دوم یا همان خسروپرویز هستند. آنها از یک جای مشخصی پیدا نشده اند بعنوان مثال یکی از آنها از محوطه «وندرنی» منطقه بیلوار در کامیاران کشف شده است.
وی اما وضعیت سرستون های به دست آمده از مسجد جامع کرمانشاه را چندان مناسب نمی داند و با اشاره به این که سرستون هایی که در مسجد به کار رفته اند، چون در مسجد به کار رفته اند، همه ی نقش های آن پاک شده اند، توضیح می دهد: از ۱۲ سر ستون قرار گرفته در این موزه؛ حدود چهار سرستون نقشی ندارند اما ردی از نقش های دوره ساسانی روی سرستون ها هست. اگر یک طرف رو به نمازگزار بوده، سمت دیگری که رو به دیوار بوده دیگر پاک نشده است. روی بعضی از سرستون ها نیز نقش های جدیدی اجرا شده است اما هنوز نقش تصویر پادشاهی که حلقه قدرت به دست دارد یا روبان هایی که در کنار سر پادشاه بوده را هنوز در این سرستون ها داریم، به همین و بر طبق این علایم آنرا متعلق به دوره ساسانی و مربوط به خسرو دوم می دانیم.
او قدیمی ترین سرستون های موجود را همان سرستون های بیستون که متعلق به خسرو دوم است، معرفی می کند و تاکید می کند: این سرستون ها را دمورگان و کسان دیگر در بیستون دیده اند که بعدا «عماد الدوله» آنها را به طاق بستان منتقل کرده و در گزارش سیاحان بعدی در صحبت هایشان در این محوطه از آنها نام برده اند، بدین سبب از نظر زمانی مردم این سرستون ها را در طاق بستان دیده اند که قدیمی ترین آن متعلق به بیستون بوده است.
وی با اشاره به این که در میان این سرستون ها برخی تصویر آناهیتا در یک طرف و تصویر پادشاه خسرو دوم در طرف دیگر است، می افزاید: در بعضی دیگر از سرستون ها، در یک طرف تصویر پادشاه و در طرف دیگر تصویر بهرام یا ورهرام نقش دارد. در واقع نقوش این سرستون ها به شکلی است که در دو ضلع یک تصویر پادشاه و در ضلع دیگر تصویر یک ایزدبانو است و در دو طرف دیگر نقش ها و تصویرها و طراحی های هندسی یا گل و بوته دارند.
مدیر مجموعه تاریخی طاق بستان با اشاره به درجه اهمیت برخی سرستون ها که می توان گفت از نظر تازگی در کشف اهمیت بیشتری دارد، ادامه می دهد: یکی از سرستون ها از کنار رودخانه آبشوران از خاکروبه های مسجد جامع کرمانشاه به دست آمده است که متاسفانه در دوره ای بخش قاجاری مسجد جامع کرمانشاه را برای بسط مسجد جدید و خیابان تخریب کردند که این سرستون در آن خاکروبه ها در کنار رودخانه کشف شد که یک طرف ورهرام و در طرف دیگر نقش خسرو پرویز است.
او اضافه می کند: به این علت آن سرستون از نظر متخصصان اهمیت دارد که عینا همان نقش سوارکاری که در پایین نقش طاق بستان و انتهای طاق بزرگ قرار دارد، همان شخص را با همان لباس و زره بر تن آن تصویر کرده است و طرف دیگر آن نقش خسرو دوم است با همان لباس و تزیینات. یعنی گویا عینا بخش بزرگی از طاق بزرگ طاق بستان را در این سرستون ها می بینیم.
مهدی آبادی با اشاره به این که بعضی از سرستون هایی که از نقاط دیگر کرمانشاه به دست آمده اند وضعیت چندان مناسبی نداشته اند، تاکید می کند: بنظر می رسد داخل بعضی از آن سرستون ها را خالی کرده و برای کوبیدن باروت استفاده می کردند و برخی دیگر بعنوان ابشخور حیوانات مورد استفاده بوده است. در واقع هر کدام از سرستون ها داستان های مختلفی دارند که با ایجاد موزه، مقرر است داستان آنها گفته شود و به نمایش در آید و بازدیدکنندگان درباره هر کدام از این آثار با دقت بیشتری اطلاعات به دست آورند.
برای توضیحات تکمیلی درباره این ۱۲ سرستون ساسانی اینجا کلیک کنید.
منبع: acak.ir
این مطلب آجاک را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترینهای مرتبط
نظرات بینندگان در این باره