داوری اردکانی:
هوش مصنوعی انسان خردمند نیست نه دوری نماییم نه شیفته شویم
به گزارش آجاک، رضا داوری اردکانی، چهره ماندگار فلسفه در رابطه با هوش مصنوعی اظهار داشت: هوش مصنوعی انسان خردمند نیست وآنچه حالا اهمیت دارد اینست که از هوش مصنوعی رو نگردانیم اما شیفته آن هم نباشیم.
به گزارش آجاک به نقل از مهر، بامداد امروز (چهارشنبه ۲۱ آبان ماه) همایش «مبانی علمی و فلسفی هوش مصنوعی» در فرهنگستان علوم اجرا شد. یکی از سخنرانان این همایش رضا داوری اردکانی استاد ممتاز دانشگاه تهران و عضو پیوسته فرهنگستان علوم بود که در ادامه، متن سخنرانی وی را می خوانید؛
«به نام خدایی که هرچه هست از اوست و علم را هم او به ما آموخته و بخشیده است.
از استادان عزیز آقایان دکتر علی اکبر صالحی و دکتر جواد صالحی ممنونم که سالخورده گوشه گرفته ای را برای ایراد سخن در این مجلس شریف دعوت فرموده اند. من افتاده و ناتوانم و سخنی که لایق چنین مجلسی باشد ندارم اما چون خویش را موظف به اجابت دعوت و اطاعت امر می دانم چیزی که به نظرم رسیده است نوشته ام و تقدیم می کنم.
خلاصه نظرم این است که هوش مصنوعی، چیزی بیشتر از یک ماشین عظیم پر از اطلاعات و اطلاعات پرداز است. هوش مصنوعی می تواند منشأ آثار مفید و مضر باشد. اما به احتمال قوی در جهانی که نشان مهر و دوستی در آن کمتر پیدا و میل به قهر و دشمنی غالب است، قدرت ویرانگری بیشتری دارد. هوش مصنوعی، مرحله اخیر رشد تکنولوژی است و خدا کند که مرحله آخر آن نباشد. این تکنولوژی که حضور علم را در آن آشکارا می توان دید تعلق به عصری دارد که بشر در آن کوشید و تا حدودی توانست طبیعت و هر چه در جهان است را به تصرف خود درآورد و مهار کند. قوام این عصر با تکنیک بود. فهم و درک و تصور غالب این است که تکنیک وسیله ای در اختیار آدمی است و برای رفع نیازهای آدمی پدید آمده است. یعنی تکنیک را با حرفه و صنعت قدیم اشتباه می کنند ولی تکنیک صورت کامل صنعت قدیم نیست و از حیث ماهیت با آن متفاوت است. آنهایی که می پندارند تکنیک از جنس صنعت قدیم است ملتفت نیستند که تکنیک با خواست و بر اثر اظهار نیاز آنان پدید نیامده بلکه از لوازم اصلی جهان مدرن برای تسخیر و تصرف طبیعت بوده و مردمان بعد از پدید آمدن خویش را به آن محتاج دیده و وابسته اش شده اند. کسانی هم تا آنجا پیش رفته و گفته اند که ممکنست روزی بیاید که بشر برده تکنیک شود. آن چه محرز است این که تکنیک راه خویش را می رود و به نیازهای مردمان کاری ندارد، بلکه می آید و مردمان را به آن چه آورده است نیازمند می سازد. هوش مصنوعی مرحله اخیر رشد تکنیک است و بیم آن می رود که آخرین مرحله آن باشد. زیرا، دارای قدرتی است که می تواند جهان را به هرصورتی که می خواهد تصویر کند و با دگرگون جلوه دادن وضع جهان و احوال مردمان و حوادث و کارها و چیزها، نظم جهان را بر هم زند و هر آشوبی که بتواند در هر جا پدید آورد.
اکنون وقتی از هوش مصنوعی می گوئیم، بیشتر نظر به فایده اش داریم و بر ضرورت برخورداری از آن تاکید می نماییم و کمتر می اندیشیم که این ماشین هوشمند بر سر جهان و مردم جهان چه می تواند بیاورد. اگر اثر وجودی اش چیزی باشد که تابحال از آن دیده ایم، بیشتر می توانیم آنرا خطرناک بدانیم. هوش مصنوعی با لطیفه های عجیبی که زیر دام و دانه خود دارد، می تواند در یک لحظه جهان را پرآشوب و حتی نابود کند. این گمان که اختیار هوش مصنوعی به دست صاحبان آنست، توهم بدی است. هوش مصنوعی در جایی وجود دارد که آنجا کانون قدرت باشد و همواره با قدرت است نه در اختیار دانشمندان. هوش مصنوعی انسان خردمند نیست. طراحان آن هم در ابتدا نمی خواستند که انسان مصنوعی بسازند. مع هذا شاید از جهاتی به انسان مصنوعی شبیه باشد. تعدادی از رمانتیک های اروپا صورتی از بشر مصنوعی را در خیال خود پرورده بودند که یکی از آنها هیولای فرانکّنشتاین بود. موجودی خطرناک که ویرانگر بود و آدم می کشت. اما بالاخره کشته شد. نمی دانیم اگر هوش مصنوعی هم به کارهای خطرناک دست بزند و حامل طرحی برای کشتار آدمیان باشد، مردمانی باقی می مانند که بتوانند او را از میان بردارند. شاید اگر بخواهد همه چیز را نابود کند وقتی کارش را انجام داد وجودش دیگر وجهی نداشته باشد و خود به خود از میان برود.
آنچه حالا اهمیت دارد این است که از هوش مصنوعی رو نگردانیم اما شیفته آن نباشیم که این شیفتگی با خرد و دانایی نمی سازد. هوش مصنوعی مانند هر تکنولوژی دیگر فایده ها دارد و از عهده کارهای بزرگ برمی آید اما در وضع کنونی بیشتر به کار ویرانگری می آید چونکه قدرت در راه ویرانگری است. هوش مصنوعی هم میلش به سمت قدرت است و کاری به صلح و صلاح و بهبود زندگی انسان ندارد. شاید بتواند با محاسبه صلاح را تشخیص دهد اما آنرا ترجیح نمی دهد چونکه در بند خوب و بد و زشت و زیبا نیست. سرمایه اش هم اطلاعات است بی آن که از خرد عملی بهره داشته باشد. ما حالا نسبتی با تکنیک داریم که نمی توانیم از آن رو بگردانیم. امیدواریم هوش مصنوعی هرچه هست پایان تکنولوژی نباشد. از دانشمندان مجلس استدعا دارم به پرسشها و ابهام هایی که در باب کارکرد هوش مصنوعی وجود دارد پاسخ بدهند. هوش مصنوعی تنها تکنیکی است که مردم هم به آن اظهار علاقه می کنند و در انتظار آنند و چه خوب است به آنها گفته شود که چه انتظارهایی با آن برآورده می شود و چه کارهایی از عهده اش برنمی آید. مشکل اساسی این است که از این ساخته دست آدمی، می توان سوال و درخواست داشت اما نمی توان برایش تکلیف معین کرد. جهان کنونی ر اتکنیک راه می برد و متاسفانه نمی دانیم این راه به کجا می رود. سخن را با درود و احترام به حاضران گرامی پایان می دهم.
رضا داوری اردکانی
آبان ۱۴۰۴». به طور خلاصه خلاصه نظرم این است که هوش مصنوعی، چیزی بیش از یک ماشین عظیم پر از اطلاعات و اطلاعات پرداز است. فهم و درک و تصور غالب این است که تکنیک وسیله ای در اختیار آدمی است و برای رفع نیازهای آدمی پدید آمده است. مشکل اساسی این است که از این ساخته دست آدمی، می توان سوال و درخواست داشت اما نمی توان برایش تکلیف معین کرد.
این مطلب آجاک را پسندیدید؟
(0)
(0)
تازه ترینهای مرتبط
نظر بینندگان آجاک در این باره