پارادوكس افزایش حضور پژوهشگران در شبكه های اجتماعی و محدودیت های اینترنت؛
توانمندسازی پژوهشگران برای حضور اثربخش در شبکه های اجتماعی
آجاک: یکی از ابزارهای افزایش رؤیت پذیری دستاوردهای پژوهشی، حضور پژوهشگران در رسانه های اجتماعی مختلف است. ولی در ماه های اخیر در ایران برخی رسانه های اجتماعی با محدودیت مواجه گشته اند. در گفتگو با رئیس ایرانداک به عنوان متولی افزایش رؤیت پذیری پژوهشگران و تحقیقات در کشور، به بررسی این چالش پرداختیم.
به گزارش آجاک به نقل از ایسنا، «رؤیت پذیری» موضوعی است که اخیراً توسط سیاستگذاران و برنامه ریزان پژوهش در کشور، به آن تاکید می شود و هدف آن، این است که پژوهشگران، دستاوردهای پژوهشی و مؤسسات پژوهشی کشور، بیشتر در معرض دید قرار بگیرند.
در معرض دید قرار دادن دستاوردهای علمی و پژوهشی می تواند سبب ارتقای سطح علمی مردم جامعه شود و همین طور می تواند ارتباط صنعت و دولت را با محیط های علمی افزایش دهد. بعلاوه می تواند دستاوردهای پژوهشی و پیشرفت های علمی کشور را در سطح دنیا، به نمایش درآورد.
یکی از ابزارهای افزایش رؤیت پذیری دستاوردهای پژوهشی، حضور پژوهشگران در رسانه های اجتماعی مختلف است. ولی در ماه های اخیر در ایران برخی رسانه های اجتماعی پرطرفدار مانند اینستاگرام فیلتر شده اند. همین طور در یک بازه زمانی شبکه اجتماعی لینکدین نیز که در رابطه با کار و کاریابی است، نیز گرفتار محدودیت هایی شد. ایجاد چنین محدودیت هایی ممکنست با موضوع افزایش رؤیت پذیری دستاوردهای پژوهشی و علمی پژوهشگران کشور، در تضاد باشد.
مدتی پیش هم معاون پژوهشی وزیر علوم در سخنرانی اخیر خود در اجلاس رؤسای دانشگاه ها، پژوهشگاه ها و پارک های علم و فناوری کشور، با اشاره به این محدودیت ها درخواست نمود که مجوز حضور دانشگاه ها و پژوهشگاه ها در رسانه های اجتماعی داده شود.
پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، از سوی وزارت علوم به عنوان متولی رؤیت پذیری پژوهشگران، دستاوردهای پژوهشی و مؤسسات علمی کشور انتخاب شده است. به همین دلیل ما در گفت و گو با رئیس این پژوهشگاه، به بررسی چالش ها و راهکارهای افزایش رؤیت پذیری، با وجود محدودیت های رسانه های اجتماعی در ایران پرداختیم.
دکتر محمد حسن زاده در گفت و گو با ایسنا، در مورد اقدامات جدید وزارت علوم، تحقیقات و فناوری درباب افزایش رؤیت پذیری مؤسسات، پژوهشگران و یافته های تحقیقات آنها، توضیح داد: رؤیت پذیری شاخص دیده شدن نظام علم و فناوری ما از طرف جامعه هدف در نظر گرفته می شود. اگر این همه زحمت، دستاورد و موفقیتی که در نظام علم و فناوری شاهد می باشیم و انصافاً بدون چشم داشت و با شرایط خاص، پژوهشگران و دانشمندان و مدیران علم و فناوری ما آنرا رقم زدند؛ در جامعه هدف ملی و بین المللی دیده نشود، امکان ارزش آفرینی از آن وجود نخواهد داشت.
وی با اشاره به نقش رسانه های اجتماعی در افزایش رؤیت پذیری، اظهار داشت: با ظهور و بروز محمل های اجتماعی در قالب رسانه های اجتماعی، گروههای بحث و در قالب پورتال های مختلف که در دنیا وجود دارد و نظام های رتبه بندی و... اگر تلاش ها، دستاوردها و موفقیت های نظام علم و فناوری ما همچون دانشگاه ها، پارک های علم و فناوری و پژوهشگاه ها در معرض دید گروههای مختلف همچون صنعتگران، دولتمردان، تک تک آحاد جامعه، سایر پژوهشگران و نهادهای ملی و بین المللی قرار نگیرد، گویی که این زحمت ها و دستاوردها نادیده گرفته شده و در نهایت به اثربخشی آنها لطمه خواهد زد. بدین سبب رؤیت پذیری یک امر جدی و ضروری برای مؤسسات آموزش عالی، پژوهشگاه ها و پارک های علم و فناوری ما در راه ارزش آفرینی و اثربخشی است.
رئیس پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک) به عنوان متولی ارزیابی رؤیت پذیری در وزارت عتف، در پاسخ به سؤال ایسنا که «فیلترینگ و محدودیت های اینترنت در ایران، چه مشکلاتی برای رؤیت پذیری ایجاد می کند؟»، اظهار داشت: نکته ای که وجود دارد، این است که رؤیت پذیری محدود به رسانه های اجتماعی عمومی نیست. رؤیت پذیری ده ها شاخص دارد که یکی از این ده ها شاخص، حضور در رسانه های اجتماعی است. شهروندان کشور ما، به نسبت بسیاری از کشورهای دیگر، بیشتر در رسانه های اجتماعی حضور دارند و از روزهای اول شکل گیری رسانه های اجتماعی نیز همین گونه بوده است.
وی با اشاره به اینکه «شبکه های اجتماعی عمومی را باید از رسانه های اجتماعی علمی و تخصصی جدا کرد»، توضیح داد: آن چیزی که از دانشگاه ها و مراکز علمی و پژوهشی ما انتظار می رود، این است که بتوانند در درجه اول در رسانه های اجتماعی علمی و تخصصی حضور داشته باشند و نکته مهم این است که حضور دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی ما در امتداد توسعه و ترویج علم و دستاوردهای علمی و فناوری باشد و برای این کار نیز مانع و محدودیتی وجود ندارد. به عبارت دیگر، نحوه حضور در شبکه ها از نظر ارتقای ارزش آفرینی مهم تر است.
حسن زاده در مورد کارهای دانشمندان ما در رسانه های اجتماعی، اظهار داشت: الان اگر آمار را استخراج کنید، در رسانه های اجتماعی علمی مانند لینکدین و ریسرچ گیت و... می بینیم که دانشمندان ما حضور پررنگی دارند؛ اما مسئله مهم این است که هنوز کارهای منطبق با توسعه علم و فناوری و نوآوری در این شبکه ها، با نقطه مطلوب فاصله بسیاری دارد. دلیل آن این است که پژوهشگران ما در این جهت توانمند نشده اند و به لحاظ تشویق و تشویق نیز در سازمان ها برنامه ریزی و اجرائی نشده است. لازم است در سطح سازمانی و ملی، اقدامات لازم جهت توانمندسازی پژوهشگران برای حضور اثربخش در رسانه های اجتماعی علمی انجام شوند.
وی اشاره کرد: ما با پژوهشگرانی روبرو می باشیم که در لابراتوار ها و پژوهشگاه های خود در عرصه های پژوهشی به خلق و ایجاد علم و فناوری مشغول هستند و به طور معمول در رسانه های اجتماعی بصورت آماتور حضور پیدا می کنند. انتظار می رود که دانشگاه ها طوری برنامه ریزی کنند که حضور پژوهشگران و دانشمندان در رسانه های اجتماعی علمی، حرفه ای باشد و لازم است دراین زمینه به دانشمندان کمک گردد.
این استاد علم اطلاعات و دانش شناسی ضمن بیان اینکه انتظار نمی رود یک دانشمند به تنهایی کارهای حضور در رسانه های اجتماعی را ساماندهی کند، اشاره کرد: دانشگاه ها همانطور که لابراتوار و عرصه پژوهشی برای یک پژوهشگر و دانشمند فراهم می کنند، به همان شکل باید از آنها برای ابزارها، مشاوره و کمک در زمینه رؤیت پذیری نیز حمایت کنند.
وی درباب نتایج افزایش رؤیت پذیری، اشاره کرد: اگر دانشمندان و پژوهشگران ما، یافته های علمی آنها، مجموعه های دانشگاهی ما و در نهایت کشور ما در جهان علم، رؤیت پذیر باشد، سبب خواهد شد که حمایت ها یا گرنت های پژوهشی به سمت آنها سرازیر شود، ارتباط ملی و بین المللی از سمت دولت، صنعت و جامعه به سمت آنها سرازیر شود و از طرف دیگر آنها بتوانند همکاران خوبی را برای همکاری و توسعه علم و فناوری پیدا کنند؛ چونکه گاهی اوقات در نبود همکاری، با مضیقه هایی روبرو هستند.
وی اشاره کرد: رؤیت پذیری یک امر مهمست و رسانه های اجتماعی تنها قسمتی از فاکتورهای رؤیت پذیری را شامل می شوند و در رسانه های اجتماعی نیز آن چیزی که تحت عنوان رؤیت پذیری یا ابزار رؤیت پذیری در زمینه علم و فناوری در نظر گرفته می شود، ابزارها و شبکه های علمی اجتماعی هستند که تعداد آنها در دنیا بسیار زیاد است. البته که حضور دانشمندان ما در رسانه های اجتماعی اگر موارد مقطعی را در نظر نگیریم، همیشه وجود داشته است و باید آنرا بصورت حرفه ای در امتداد ترویج علم و فناوری و توسعه دستاوردها به جامعه، دولت و صنعت و محافل و انجمن های علمی بین المللی در نظر بگیریم.
حسن زاده در پاسخ به سوال ایسنا در مورد چگونگی ایجاد مشوق برای اعضای هیئت علمی برای رؤیت پذیری مانند ایجاد تغییر در بخشنامه های ارتقاء و... اظهار داشت: اولاً اینکه نخستین مشوق و تشویق برای رؤیت پذیری، خود ِرؤیت پذیر بودن است. کسی که رؤیت پذیر می شود، از گرنت بیشتر، ارتباط ملی و بین المللی بیشتر، امکانات بیشتر برای توسعه و تکمیل کار پژوهشی خود برخوردار می شود و سود مالی به دست می آورد.
وی افزود: اما موضوع، وظیفه رؤسای دانشگاه ها، پژوهشگاه ها و مدیران این مجموعه ها را در حمایت و تشویق پژوهشگران کم نمی کند و از بین نمی برد. حتما لازم است که ما در بخشنامه های ارتقاء، در بخشنامه های پایه های تشویقی و... دانشمندانی که رؤیت پذیرتر هستند را مورد تشویق قرار دهیم و بندهایی را برای این ها در نظر بگیریم.
رئیس ایرانداک درباب وظایف این مجموعه برای ارزیابی رؤیت پذیری دانشگاه ها، پژوهشگاه ها و پارک های علم و فناوری، اظهار داشت: پژوهشگاه علوم و فناوری اطلاعات ایران (ایرانداک)، به عنوان یک نهاد تأثیرگذار در زمینه علم و فناوری، تصمیم گرفته است که در امتداد ماموریت ها و اساسنامه خودش، رؤیت پذیری دانشگاه ها، پژوهشگاه ها و پارک های علم و فناوری را ارزیابی کند و نتیجه آنرا انشاءالله به مناسبت دهه فجر در منظر دانشگاه ها قرار دهد تا دانشگاه ها از وضعیت رؤیت پذیری در قالب یک رتبه بندی در جریان قرار گیرند.
وی افزود: قاعدتاً این کار ایرانداک سبب ایجاد پویایی در میان دانشگاه ها، مؤسسات آموزش عالی و پارک های علم و فناوری در امتداد هر چه بیشتر رؤیت پذیرتر شدن خواهد شد و در کنار آن ما سازوکاری را در نظر گرفتیم که از رؤیت پذیر شدن دانشگاه ها حمایت نماییم و این وظیفه ما است.
حسن زاده به برگزاری کارگاهی برای آموزش رؤیت پذیری اشاره نمود و اظهار داشت: اکنون ما برای دو ماه پایانی سال، دو کارگاه آموزشی برای دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی در نظر گرفتیم که اعضای هیئت علمی مشارکت کنند و ما بتوانیم تبیین نماییم که چگونه می توانند رؤیت پذیر شوند. در کنار آن، خدمات تخصصی به دانشگاه ها را در نظر گرفتیم که اگر از ما تقاضا کنند، ما تیم متخصص برای آنها می فرستیم و دوره آموزشی برای آنها برگزار می نماییم و مشاوره فنی می دهیم و پس از رتبه بندی هم در کنار دانشگاه ها و مؤسسات آموزش عالی خواهیم بود تا آنها را به صنعت، جامعه و دولت و صحنه بین المللی معرفی نماییم.
وی اشاره کرد: پتانسیل ها و دستاوردهای علم و فناوری کشورمان، بیش از آن چه که حالا نشان داده می شود، حرف برای گفتن دارد که می تواند شنونده آن صنعت، جامعه و یا دولت (در سطح ملی یا جهانی) باشد.
منبع: آجاك
این مطلب آجاک را پسندیدید؟
(0)
(0)
تازه ترینهای مرتبط
نظرات بینندگان در این باره