صنعت میکروچیپ تایوان چگونه معادلات چین و آمریکا را برهم زد؟
آجاک: تایوان به عنوان بزرگترین تولیدکننده ریزتراشه (میکروچیپ) نیمه هادی یا نیمه رسانا در جهان، از این فنآوری الکترونیک به عنوان یک مزیت راهبردی بهره می برد؛ صنعتی که به عنوان خط مقدم نبرد بین آمریکا و چین ظاهر شده است.
پیشرفت تکنولوژی و فناوری در جهان فعلی، خیلی از مسائل سیاسی و بین المللی را در سطوح کلان و راهبردی از خود متاثر ساخته است که نمونه آن تاثیر ریزتراشهها یا به عبارتی همان میکروچیپ ها بر مناسبات آمریکا و چین در پیوند با جزیره تایوان است؛ جزیره ای که به سبب رتبه نخست در تولید صادرات ریزتراشه جهان، از اهمیت بالایی نزد این دو بازیگر برخوردارست.
میکروچیپ چیست و چرا اینقدر اهمیت دارد؟
میکروچیپ یا ریزتراشه، برخی اجزای الکترونیکی به هم متصل شده مانند ترانزیستورها و مقاومت ها هستند که روی یک تراشه ریز از یک ماده نیمه رسانا مانند سیلیکون یا ژرمنیوم حک شده اند.
نخستین میکروچیپ با همکاری «رابرت نویس» و «جک کیلبی» در سال ۱۹۵۸ اختراع شد. با آنکه آنها در شرکت های مختلفی کار می کردند اما برای ایجاد انقلابی در صنایع الکترونیک، فعالیت آنها در این دو شرکت به هم متصل شد. نخستین میکروچیپی که ساخته شد یک ترانزیستور و سه مقاومت و یک خازن داشت؛ درحالی که میکروچیپ های امروزی بیش از ۱۲۵ میلیون ترانزیستور در فضایی کوچک تر از یک سکه کوچک دارند.
در سال ۱۹۷۵ «گوردون مور» دانشمند پیشرو در علم الکترونیک پیش بینی نمود که پیچیدگی چیپ های مدارکامل هر دو سال دو برابر می شود. پیشرفت های صنایع هم به ترانزیستورهای چیپ ها اجازه داده تا جمع و جورتر شوند.
کوچک شدن میکروچیپ ها تا همین حالا هم مزایای بسیاری داشته و اختراع های زیادی را باعث شده اند که فراتر از جا گرفتن صرف در ابزار الکترونیکی است. آنها افزون بر به کار رفتن در خودرو، تلفن، کامپیوتر و غیره، حتی در داخل بدن موجودات زنده بیولوژیکی هم جا داده می شوند. بدین سان میکروچیپ ها به عنوان وسیله ای برای نجات زندگی موجودات زنده مورد استفاده قرار می گیرند. دستگاه های تنظیم کننده ضربان قلب میکروچیپ هایی را برای نگهداشتن زمان مورد استفاده قرار می دهند.
جایگاه نخست تایوان در صنعت تراشه
«شرکت تولید نیمه هادی» تایوان (TSMC) که مخفف «Taiwan Semiconductor Manufacturing Company» است، بزرگترین تولیدکننده قراردادی تراشه های نیمه هادی در جهان است که تلفن، لپ تاپ، اتومبیل، ساعت، یخچال و غیره ما را تغذیه می کند و مشتریان آن شرکت های همچون اپل، اینتل، کوالکام، و انویدیا و... هستند.
به عنوان نمونه این شرکت در صنعت خودروسازی در سال ۲۰۱۹ حدود ۴۳ میلیارد دلار روی تراشه ها هزینه کرد اما آنها تنها ۱۰ درصد از کل بازار تراشه را تشکیل می دادند.
یکی از دلیلهای مهمی که موقعیت تایوان را برای چین مهم می کند و از توسل به خشونت و جنگ برای حل بحران باز می دارد، اقتصاد این جزیره و وابستگی متقابل آن (از جمله مناسبات تجاری ۳۲۲ میلیارد دلاری) با سرزمین اصلی است
بزرگترین کارخانه ریخته گری تراشه جهان، شرکتTSMC است که بیش از هر شرکت دیگری تراشه را به صنعت خودروسازی عرضه می کند که البته صنعت خودرو فقط سه درصد از درآمد آنرا تشکیل می دهد.
از نگاه ناظران، یکی از دلیلهای مهمی که موقعیت تایوان را برای چین مهم می کند و از توسل به خشونت و جنگ برای حل بحران باز می دارد، اقتصاد این جزیره و وابستگی متقابل آن (از جمله مناسبات تجاری ۳۲۲ میلیارد دلاری) با سرزمین اصلی است که در بین مسائل اقتصادی نقش پیشرو صنعت تراشه نادیده گرفتنی است.
نمودار زیر قدرت تایوان را در صنعت نیمه هادی دنیا به نمایش می گذارد که در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال قبل از آن، درآمد بسیار بیشتری داشته است.
رقابت آمریکا و چین بر سر ریزتراشه
اکنون شرکت TSMC تایوان نزدیک به ۹۰ درصد تراشه های پیشرفته دنیا را تولید می کند. با وجود پیشرفت و سرمایه گذاری چین در این عرصه، پکن همچنان به واردات این محصول از دنیا و تایوان وابسته است.
یکی از عرصه های جدال و رقابت جدی چین و آمریکا در سالهای اخیر همین صنعت تراشه بوده است؛ از یک طرف مانع تراشی شامل تحریم، وضع تعرفه و رقابت منفی آمریکا بر سر راه چین را شاهد بودیم و از طرف دیگر چین نیز با سرمایه گذاری سنگین همچون در قالب برنامه ساخت چین ۲۰۲۵ اهتمام در خودکفایی و تامین نیز داخلی خود در این صنعت دارد.
«جو بایدن» رییس جمهوری آمریکا چند روز پیش یک لایحه دو حزبی ۲۸۰ میلیارد دلاری با عنوان «لایحه چیپس» را برای تقویت تولید داخلی با فناوری پیشرفته امضا کرد که قسمتی از تلاش دولتش برای تقویت رقابت ایالات متحده در مقابل چین است.
شرکت TSMC تایوان نزدیک به ۹۰ درصد تراشه های پیشرفته دنیا را تولید می کند. با وجود پیشرفت و سرمایه گذاری چین در این عرصه، پکن همچنان به واردات این محصول از دنیا و تایوان وابسته است.
بایدن در کنار شماری از قانونگذاران، سیاستمداران محلی و رهبران تجاری، این قانون را که بخش اصلی دستور کار اقتصادی او و مشوق سرمایه گذاری در صنعت نیمه هادی آمریکاست برای کاهش اتکای ایالات متحده به زنجیره های تامین خارج از کشور، مورد تمجید قرار داد.
این لایحه بیش از یک سال درحال تدوین بود اما در نهایت در اواخر ماه گذشته هر دو مجلس کنگره آنرا به تصویب رساندند به شکلی که سنا آنرا با ۶۴ رای در مقابل ۳۳ رای تصویب کرد و مجلس نمایندگان نیز آن لایحه را با ۲۴۳ رای موافق در مقابل ۱۸۷ رای مخالف از تصویب گذراند تا این که در نهایت با امضای بایدن به قانون تبدیل شد.
بر پایه این قانون، حدود ۵۲ میلیارد دلار بطور مستقیم در اختیار سازندگان تراشه ایالات متحده در پنج سال آینده برای بسط امکانات و همین طور برای تحقیق و توسعه قرار خواهد گرفت.
در حال حاضر، چین، هنگ کنگ و تایوان بازیگران مسلط در تولید ریزتراشه های جهانی هستند که به آنها اجازه می دهد نیمی از بازار صادرات جهانی را نیز کنترل کنند.
اعداد «پایگاه داده های تجارت بین المللی سازمان ملل متحد» (UN COMTRADE)) نشان میدهد صادرات ریزتراشههای چین در سال ۲۰۲۰ و در زمان همه گیری کرونا کمتر از ۴۰۰ میلیارد دلار برآورد شده است.
ایالات متحده در همان سال، نیمه رساناهایی به ارزش حدود ۴۴ میلیارد دلار صادر کرد که بسیار کمتر از چین است. در سال ۲۰۲۱، صادرات از چین باردیگر به حدود ۵۲۲ میلیارد دلار افزوده شد در صورتیکه صادرات از ایالات متحده به حدود ۵۳ میلیارد دلار رسید.
صنعت ریزتراشه؛ خط مقدم نبرد بین آمریکا و چین
کارشناسان براین باورند که صنعت تراشه تایوان به خط مقدم نبرد بین ایالات متحده و چین تبدیل گشته است. به نوشته «رویترز»، این جزیره بر تولید تراشه هایی که حدودا همه فناوری های پیشرفته غیرنظامی و نظامی را تامین می کنند، غالب است؛ امری که اقتصاد ایالات متحده و چین را به شدت به آن وابسته و متکی کرده ؛ حتی ماشین ها و وسایلی که در جریان حمله احتمالی به تایوان در خط مقدم آتش قرار می گیرند را هم شامل می شود.
شرکت غول پیکر تولید نیمه هادی تایوان یا همانTSMC با تسلط بر ساخت پیشرفته ترین نیمه رساناها، یک فناوری را خلق کرده که برای دستگاه های دیجیتال و سلاح های پیشرفته امروز و آینده مهمست. از ین جهت، هر دو ابرقدرت حالا خودرا عمیقاً وابسته به جزیره کوچکی می یابند که در مرکز رقابت پرتنش آنها قرار دارد.
تسلط چین بر کارخانه های ذوب فلز و ریخته گری TSMC که رهبری نظامی و فناوری ایالات متحده را تهدید می کند، برای واشنگتن قابل تحمل نیستتسلط چین بر کارخانه های ذوب فلز و ریخته گری TSMC که رهبری نظامی و فناوری ایالات متحده را تهدید می کند، برای واشنگتن قابل تحمل نیست. با این وجود، در صورت حمله پکن به تایوان، هیچ تضمینی وجود ندارد که بتواند کارخانه های ریخته گری را دست نخورده تصرف کند. این شرکتها به آسانی می توانند قربانی جنگ شوند و عرضه تراشه به صنعت گسترده الکترونیک چین را قطع کنند.
به فرض این که ریخته گری ها از حمله چین در امان بمانند، بی شک از زنجیره تامین جهانی که برای تولیدشان لازمست، قطع می شوند. این ریخته گری ها آنقدر برای اقتصاد جهانی باارزش هستند که برخی در اینجا از بخش تراشه های تایوان به عنوان «سپر سیلیکونی» یاد می کنند؛ موضوعی که از حمله چین جلوگیری و حمایت آمریکا را تضمین می نماید.
در مجموع، همزمان با مانورها و تهدیدهای چین مقابل تایوان، آمریکا به سبب وابستگی به ریزتراشه ها به شدت هراسان و مضطرب است. نگرانی کاخ سفید زمانی که سناریوی حمله چین به تایوان قوت می گیرد، بیش از پیش افزایش می یاید همان گونه که «مارتین راسر» افسر ارشد اطلاعاتی و تحلیلگر سابق سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا)، آنرا «یک ضربه ویرانگر بر اقتصاد و قدرت ارتش ایالات متحده» ارزیابی می نماید.
این مطلب آجاک را پسندیدید؟
(0)
(0)
تازه ترینهای مرتبط
نظرات بینندگان در این باره