محققان دانشگاهی بررسی كردند
گردشگری بین راهی، فرصت یا تهدید؟
به گزارش آجاك گردشگری، یكی از اصلی ترین حوزه های اقتصادی برای بهبود وضعیت هر منطقه ای است كه با توجه ویژه به ظرفیت های آن منطقه حاصل می آید. اما یافته های یك پژوهشی داخلی نشان از آن دارد كه این مساله بالأخص در شهرهای بین راهی، واجد فرصت ها و تهدیدهایی است كه بایستی به درستی مدیریت شوند.
به گزارش آجاك به نقل از ایسنا، بروز پدیده شهرنشینی شتابان، خصوصاً در كشورهای درحال توسعه، چالش ها و مشكلاتی را نظیر عدم ثبات جمعیت و منابع شهری، كارهای اقتصادی كاذب ناپایدار، افزایش بیكاری، ازدحام جمعیت در مناطق كم درآمد و ناهنجاری اجتماعی و فرهنگی را به دنبال داشته است. این در حالیست كه شهرها، نیروی محركه رشد اقتصادی محسوب شده و با تامین اشتغال و خدمات امیدبخش ارتقای كیفیت زندگی به شمار می روند.
بدین منظور برای تقویت توان اقتصادی شهرها توجه به كارهای درآمدزا منطبق با خاصیت های بومی امری ضروری و غیر قابل انكار است و دراین بین، گردشگری، یكی از مهم ترین راه های توسعه وضعیت اقتصادی شهرها است كه بایستی مورد توجه قرار گیرد.
امروزه فعالیت گردشگری بعنوان یكی از پرشتابان ترین بخش های اقتصادی در حال رشد، اهمیتی دوچندان یافته و در خیلی از شهرهای شمال و جنوب بعنوان یكی از اركان و محركه های بنیادین توسعه اجتماعی-اقتصادی و همین طور به روشی برای نیل به اشتغال پایدار و ارتقای كیفیت زندگی شهری مبدل گشته است. بطوریكه یكی از اهداف 14 گانه سازمان جهانی گردشگری كه در اجلاس سران برای توسعه پایدار در ریو 20 عنوان شد توجه به فعالیت گردشگری بعنوان فعالیتی است كه می تواند به اقتصاد كشورهای درحال توسعه و شهرهای آنها كمك نماید. سازمان جهانی گردشگری گزارش می دهد كه در سال 2017، بخش گردشگری 10.4 درصد از تولید ناخالص داخلی جهان را به خود اختصاص داده و 313 میلیون شغل یا 9.9 درصد از كل اشتغال را نیز تشكیل داده است.
این سوژه بااهمیت، بعنوان یك مسئله پژوهشی توسط تعدادی از محققان كشور مورد بررسی قرار گرفته است. در این خصوص، پژوهشگران دانشگاه علامه طباطبایی در مطالعه ای به بررسی اثرات گردشگری بر پایداری شهرهای بین راهی ایران پرداخته اند.
دراین پژوهش، روش گردآوری داده ها به صورت كتابخانه ای و پیمایشی بوده است و پژوهشگران از پرسش نامه های خاص برای جمع آوری اطلاعات بهره برده اند. مطالعه یاد شده با مشاركت 80 نفر از ساكنان شهر زیرآب از توابع شهرستان سوادكوه در استان مازندران انجام شده است.
نتایج این پژوهش نشان میدهد عواملی چون فقدان مدیریت یكپارچه گردشگری، تغییر كاربری زمین های كشاورزی به واسطه توسعه ویلاسازی، بازاریابی و تبلیغات ضعیف در عرصه گردشگری، خطر افزایش مخاطرات طبیعی ناشی از مداخلات انسانی در طبیعت، رواج ساخت وساز در نواحی بكر، افزایش میزان ترافیك و آلودگی ناشی از عبور و مرور مسافران و وجود رقبای نیرومند منطقه ای در عرصه گردشگری مهم ترین عوامل منفی اثرگذار بر شهر هستند.
به گفته سید سپهر اعرابی، محقق مدیریت جهانگردی پردیس تحصیلات تكمیلی دانشگاه علامه طباطبایی و همكارش در این تحقیق، «علاوه بر این، تحلیل ها نشان داد كه بااینكه گردشگری در اغلب متغیرهای مدیریتی، كالبدی و اقتصادی اثری مثبت بر شهر داشته است، ولی ازلحاظ محیط زیستی سبب مسائل عمده ای همچون تغییر كاربری و افزایش آلودگی شده است. علاوه بر این، قیمت ها نیز افزایش یافته و به واسطه توسعه فیزیكی شهر كه متأثر از ساخت وساز ویلاها در نواحی بكر بوده، میراث تاریخی و فرهنگی شهر نزول كرده و ازدحام ترافیك افزایش یافته است».
این پژوهشگران معتقدند: «گردشگری شهری بعنوان یكی از انواع گردشگری، نقش مهمی در حفظ و ارتقای هویت فرهنگی، توسعه اقتصادی و غنی سازی شهرها ایفا می كند. بااین حال در شهرهای بین راهی به سبب شرایط خاص، گردشگری هم بعنوان فرصت و هم بعنوان تهدید عمل می كند».
آن ها فرصت های پدیدآمده را به شرح زیر بیان كرده اند: «می توان با برنامه ریزی و مدیریت صحیح از عبور گردشگران بهره برد و موجب درآمدزایی، ایجاد زمینه های اشتغال، توسعه حمل و نقل و فروش كالاها و خدمات مورد نیاز گردشگران در بخش اقتصادی، در توسعه روابط فكری، تقویت همبستگی میان گردشگران، شناخت مردم از فرهنگ و تمدن یكدیگر دربخش اجتماعی- فرهنگی، افزایش احترام به طبیعت و كاهش آلودگی های صوتی دربخش زیست محیطی، بهبود كیفیت پیاده روها و اطلاع رسانی محیطی، بهبود سیمای بصری شهر، توسعه زیرساخت ها دربخش كالبدی و نهادی، افزایش تعداد سازمان های مردمی، افزایش اعمال نفوذ مردم محلی و كیفیت ارائه خدمات در بخش مدیریتی –نهادی گردید».
اعرابی و همكار محققش، مصادیق تهدید را نیز به شرح زیر برشمرده اند: «با مدیریت نادرست، ممكنست افزایش هزینه های خوراكی و غیرخوراكی خانوار، افزایش قیمت زمین دربخش اقتصادی، افزایش میزان لطمه های اجتماعی و كاهش امنیت، كاهش دسترسی به خدمات درمانی، كاهش حس غرور شهروندان، تغییر سبك زندگی دربخش اجتماعی –فرهنگی، افزایش آلودگی های شهری، افزایش ازدحام ترافیك و كاهش سطح سرویس معابر و خیابان ها دربخش كالبدی، كاهش میزان كمك به حفظ منابع طبیعی، افزایش سرانه تولید پسماند دربخش زیست محیطی و تعدد واحدهای تصمیم گیری در بخش مدیریتی –نهادی اتفاق بیفتد».
این یافته های پژوهشی كه می توانند برای تصمیم گیری صحیح در مورد بهبود وضعیت گردشگری در شهرهای بین راهی به كار گرفته شوند، در فصل نامه «نگرش های نو در جغرافیای انسانی» انتشار یافته اند. فصل نامه فوق توسط دانشگاه آزاد اسلامی به چاپ می رسد.
این مطلب آجاک را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترینهای مرتبط
نظرات بینندگان در این باره