عوامل زمینه ساز فرسودگی روابط زناشویی
آجاك: رابطه هـا، ناگهـانی در محضرخانه و بـا امضای سـند طـلاق به انتها نمی رسند، آنها در طول زمان و به دلایـل متعـددی بـا سـایش و فرسـودگی روبـرو می شوند و این افراد را به سمت نقطه اختتام رابطه سوق مـی دهـد، بر این اساس نیـاز مبرمـی بـرای شناسایی و مقابله با این منابع فرسودگی مطرح می شود.
به گزارش آجاك به نقل از ایسنا، خانواده، شالوده استوار پیوندهای اجتماعی و كانون اصلی بروز و ظهـور عواطـف انسـانی و عشق است. فقدان روابط صمیمی و حمایـت گرانـه زناشـویی در خـانواده می تواند نتایج جدی دربرداشته باشد و عشق را در مرحله سكون متوقف كنـد، بـه صـورتی كـه اعضای خانواده در سرمای تنش آمیز ارتباطی، بی حوصلگی، ملالـت و فرسـودگی كـه تنهـا ضمانت توجیه كننده اش سندی كاغذی است، تمایلی بـه درك یكـدیگر و حـل مشـكلات نداشته باشند؛ بهداشت روانی تحقق نیابد و نه تنها كنشهای روانی-اجتماعی زن و شـوهر بلكه رشد و تحول كودكان و نوجوانـان آن خـانواده نیـز از آسـیب های جبران ناپذیر آن در امان نماند.
یكی از آشفتگی ها و نابهنجاری های روانشناختی كه به مرور زمان، عشق و علاقه بـین زوجین را كمرنگ یا حتی محو می كند و موجبات مشكلات روحی، روانی، و ارتباطی و در نهایت، طلاق رسمی آنها را فراهم می آورد، فرسـودگی زناشـویی(burnout couple) اسـت.
پژوهشگران در پژوهشی با عنوان «شناسایی عوامل زمینه ساز فرسودگی زناشویی» این مساله را مورد بررسی قرار داده اند.
در این پژوهش كه توسط ندا اسماعیلی فر (دكترای مشاوره، گروه مشاوره، دانشكده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه خوارزمی)، حمداله جایروند (اســتادیار گـروه روانشناســی دانشــگاه آزاد اســلامی اهــواز)، محسن رسولی (دكترای مشاوره، استادیار، گروه مشاوره، دانشكد روانشناسی و علوم تربیتی، دانشـگاه خـوارزمی)، جعفر حسنی (دكترای روانشناسی بالینی، دانشیار، گروه روانشناسی بالینی، دانشگاه خوارزمی) انجام شده، آمده است: «پژوهش حاضر در بافت اجتمـاعی- فرهنگی شهر كرج با 17 شركت كننده با طول مدت ازدواج از 6 تا 24 سال انجام شده كه از بین آنها 12 نفر مرد و پنج نفر زن بودند.
این مطالعه از نوع پژوهش های كیفی است كه با استفاده از روش نظریه داده بنیاد انجام شده است. درعین حال، برای انتخاب دقیق تر شـركت كننـدگان، معیارهـای ورودی دیگـری از جملـه حـداقل مـدرك تحصـیلی دیـپلم و گذشـت حـداقل پـنج سـال از زنـدگی مشـترك نیـز درنظر گرفته شد.»
پژوهشگران می گویند: « امروزه شیوع فرسودگی زناشویی بیشـتر از گذشـته شـده اسـت، به طوری كه50 درصد از زوجین در ازدواج خود با فرسودگی مواجه میشـوند و فرسودگی زناشـویی، شـیوع فراوانـی در روابـط زناشـویی دارد كـه بـه طـلاق منتهی می شوند.
آنها می افزایند: «فرسودگی با رشد آگاهی و توجه به چیزهایی كه به اندازه گذشته خوشایند نیستند، شروع می شـود و اگـر در ایـن مرحلـه، كـاری بـرای جلوگیری از پیشرفت این روند صورت نگیرد، همه چیز از مرحله بد به بـدتر مـی رسـد وممكن است به فروپاشی رابطه منتهی شـود. در واقع زوج ها درمی یابند كه رفتار همسرشان آن چیزی نیست كـه انتظـارش را داشـته انـد و بعد از به وجود آمدن این احسـاس سـرخوردگی، همسرشـان را در قبـل و بعـد از ازدواج مقایسه می كنند.
مقایسه هایی از این دست به مشكلات ارتبـاطی همچون بیان نكردن نیازها، خواسته ها و علایق، عدم ابراز عشـق، توقـف رابطـه صـمیمانه، منازعات فراوان، انتقادهای مكرر، پناه بردن به سكوت، عدم همراهی عاطفی و لاینحل ماندن مشكلات دامـن مـی زنـد و سبب می شود كه احساسات منفی در طـولانی مـدت حالـت غالـب بـه خـود گرفتـه و بـه از دست دادن شور و شوق اولیه، وابستگی عاطفی، تعهد و نهایتا بروز فرسودگی منجر شود.»
اسماعیلی فر و گروهش در این پژوهش آورده اند: «همچنین هـر فـردی با مجموعه ای از انتظارات وارد زندگی زناشویی می شود و اینكه همسران از هـم انتظـاراتی داشته باشند، طبیعی و امـری مسـلم اسـت. درواقـع حتـی مـی تـوان گفـت همـه زوج هـا ممكنست انتظـاراتی داشـته باشـند كـه غیرواقـع بینانـه باشـد. ولـی چیـزی كـه تفـاوت ایجاد می كند، این است كه زوج های فرسوده بطور محسوسی، میزان بیشتری از انتظـارات غیرواقع بینانه را دارند.»
در این پژوهش آمده است: « فرسودگی زناشویی، نه ملال ها و دلخوری های كوچـك بلكـه انباشته شدن نارضایتی ها، ناسازگاری ها، فشـارهای روانـی تضعیف كننده عشـق، افـزایش تدریجی خستگی، یكنواختی، جمع شدن رنجش های كوچك، سرخوردگی ها و تـنش هـای فرساینده زندگی روزمره و نیز فقدان تدریجی دلبستگی عاطفی، كاهش توجه به همسـر، بیگانگی عاطفی و افزایش احساس دلسردی و بی تفاوتی نسبت به همسر اسـت كـه شـامل سه مرحله سرخوردگی و ناامیدی، درخلال ناامیدی و فرسودگی، دل سردی و بی تفاوتی می شود.»
این پژوهش مولفه های فرسودگی زناشویی را درسه بعد خستگی جسمانی، ازپاافتادگی روانی و ازپاافتادگی عـاطفی مشـخص كـرده اسـت.
برمبنای یافته های این پژوهشگران یكی دیگر از عوامل فرسودگی زناشویی عوامل فشـارزای بیرونـی (مشـكلات شغلی، فشارهای فرهنگی اجتماعی و مسائل اقتصادی) و تجارب استرس زا اسـت.
در نتیجه گیری این پژوهش آمده است: « زوج های فرسوده مجموعه ای از باورهای ارتباطی
ناكارآمد و انتظارات غیرواقع بینانه دارند. این امر می تواند میزان هیجانات منفی موجـود در رابطـه را افزایش دهد و خشم، تنفر، احساس بـی ارزشـی، افسـردگی و اضـطراب كنـد و بدین ترتیب زمینه را برای فرسودگی آماده تر كند. نتایج تحلیل داده ها و طبقه بندی مفاهیم در سطوح انتزاعی متفاوت نشان داد كه مفـاهیم اصلی عوامل زوجی موثر در فرسودگی زناشویی شامل كاهش صمیمیت (كاهش صمیمیت هیجانی- عاطفی، كاهش صمیمیت زمانی، عـدم خودافشـایی، عـدم پـذیرش و نارضـایتی جنسی)؛ نبود رفتارهای مراقبتی همچون فقدان حمایت، بی توجهی، و قدرنشناسی)؛ تعامـل منفی (ارتباط ناكارآمد، حل تعارض ناكارآمد، ابرازگـری ضـعیف، برخوردهـای تخریبی و فقدان مهارت)؛ ركود و نبود رشد و بالندگی همچون (نداشـتن پیشـرفت جـویی مشـترك، ناهدفمندی، نبود خودتوسعه بخشی و عدم حفظ فردیت) و كمبود شور و هیجان زوجی همچون فقدان تجارب مثبت، نبود شوخی، كاهش گیرایی و جذابیت است.»
در این پـژوهش مشاهده شده است كه رابطه صمیمانه كمتر، با فرسودگی بیشتر هم راه است.
این پژوهش در نخستین شماره دهمین دوره نشریه پژوهش نامه زنان پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی انتشار یافته است.
منبع: آجاك
این مطلب آجاک را پسندیدید؟
(1)
(0)
تازه ترینهای مرتبط
نظرات بینندگان در این باره