در قالب یك پژوهش انجام شد
بررسی خال کوبی های ایل بختیاری
آجاک: در یک پژوهش در زمینه انسان شناسی، محققان ایرانی به بررسی نقوش ثبت شده بعنوان خال کوبی بر پیکر افراد ایل بختیاری پرداخته و آنها را مورد ارزیابی قرار داده اند.
به گزارش آجاک به نقل از ایسنا، از منظر نشانه شناسی، نشانه ها قادرند به شکل تصاویر، کلمات، اشیا، اصوات و اطوار آشکار شوند. نشانه ها را می توان جزئی از فرهنگ یک جامعه دانست. آنها می توانند زبان یک فرهنگ تلقی شوند. هنرهای بدنی را می توان یکی از انواع این نشانه ها برشمرد. در بین این هنرها، خال کوبی که در نقاط مختلف جهان وجود دارد، دارای پیشینه ای طولانی است. خال کوبی در بین مصریان باستان و در بین رومی ها، سکاها، ترکیان، و در اروپا عملی رایج بود. خال کوبی در کشور ما، ایران نیز به شکل گسترده متداول بوده و بالأخص در غرب کشور در شهرهایی مانند کردستان، لرستان و نیز میان برخی عشایر در سایر نقاط مرسوم بوده است.
بنا بر نظر پژوهشگران، در بین اقوام بختیاری نیز که شاخه ای از اقوام لر هستند، خال کوبی عملی رایج بوده است. باید توجه داشت که نقش خال زنان و مردان بختیاری متفاوت از یکدیگر است. مردان نقوشی را انتخاب می کردند که حامل معنای رمزی و نمادین بیشتری باشد. آنها بر کتف و بازوی خود تصاویری از قبیل شیر، حیوانات شکاری، پری بالدار، شمشیر، عقرب، حروف و عبارت های مهرآمیز را خال کوبی می کردند. زنان بختیاری نیز خال کوبی را بیشتر برای بالابردن زیبایی خود به کار می بردند. آنان بر چانه، گونه، پیشانی، دنباله ابرو، میان ابروها، زیر لب، لب، شقیقه، روی انگشتان و قوزک پا، خال سبز را می کوبیدند.
در رابطه با این موضوع، محققانی از دانشگاه هنر اصفهان و دانشگاه آزاد اسلامی واحد شیراز پژوهشی را انجام داده اند که در آن به نشانه شناسی فرهنگی نقوش خال کوبی زنان بختیاری ساکن استان خوزستان پرداخته شده است.
این پژوهش توصیفی تحلیلی با بهره گیری از روش مردم نگاری و نشانه شناسی فرهنگی به ارزیابی نقوش خال کوبی زنان بختیاری ساکن خوزستان پرداخته و معنای آنها و همین طور تأثیر فرهنگ، باورها و اعتقادات این مردمان را واکاوی کرده است.
نتایج حاصل از پژوهش فوق نشان می دهند که خال کوبی زنان بختیاری به دلیلهای گوناگونی چون تزیین و آراستن، درمان و شفایافتن، خاصیت جادویی و مقابله با نیروهای مافوق طبیعی و همین طور محافظت زن حامله در مقابل آل به کار می رود.
بنا بر گفته های مهنوش عباس زاده، محقق دانشگاه هنر اصفهان و دیگر همکارش در این پژوهش، «هنرمند بختیاری، آثار خودرا با الهام از طبیعت و جهان موجود می سازد که در این میان نقوش کیهانی، هندسی انتزاعی، جانوری، گیاهی، زیورآلات، اشیا و در بعضی مواقع نقوش انسانی قابل توجه هستند».
آن ها می افزایند: «برخی از نقوش مانند خورشید، ستاره، چلیپا، بز کوهی و آل باوری نمادین هستند و حضوری دیرینه در فرهنگ کهن ایل بختیاری دارند».
بر اساس یافته های این پژوهش حوزه علوم انسانی و هنر، نقوشی که بر متن بدن زنان بختیاری می نشیند، بیان کننده دغدغه و انتقال اندیشة زن بختیاری و زاییدة ذهن خالق فرد خال کوب کننده است که ریشه ای دیرینه در پیشینة اجدادی این مردمان دارد و مبین آیین، فرهنگ و باور آنان است.
طبق گفته عباس زاده و همکارش، «نقوش خال کوبی بررسی شده، بیشتر در قالب نماد و شمایل و به ندرت به شکل نمایه ترسیم شده اند و بر طبق نقش کاربردی و قراردادی بودن نشانه ها طبقه بندی می شوند. در بین نظام نشانه ای نقوش خال کوبی زنان بختیاری، نقش نماد پررنگ تر است، برای اینکه بر طبق قراردادهای اجتماعی ایل بختیاری تعیین می شود و تأثیرپذیری آن از فرهنگ بسیار بیشتر است».
به اعتقاد آنها، «می توان هرگونه طرح و نقش خال کوبی را بارها و بارها باردیگر خوانی کرد و اطلاعات مختلفی را به دست آورد. گاهی یک شکل و یک طرح روی بدن زنان مختلف می تواند تعابیر و تفاسیر گوناگونی داشته باشد. به قولی، امکان های گوناگون و گوناگونی وجود دارد که قادر هستند متون را بیافریند که هریک متفاوت از دیگری است».
این یافته ها را نشریه «پژوهش های انسان شناسی ایران» وابسته به دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران منتشر نموده است.
منبع: acak.ir
این مطلب آجاک را پسندیدید؟
(0)
(0)
تازه ترینهای مرتبط
نظرات بینندگان در این باره