سهم ۳۰ درصدی نانو از کل پتنت های ثبت شده ایران در آمریکا و اروپا
به گزارش آجاک، «گزارش عملکرد سند گسترش کاربرد فناوری نانو ایران در سال ۱۴۰۰» ارزش دلاری حجم فروش نانو ایران را در سال ۱۳۹۹ برابر با ۵۵۳ میلیون دلار نشان داده است و حدود ۳۰ درصد از کل پتنت های ثبت شده ایران در ادارات ثبت پتنت آمریکا و اروپا در حوزه نانو بوده است.
به گزارش گروه علم و آموزش ایرنا، «گزارش عملکرد سند گسترش کاربرد فناوری نانو ایران در سال ۱۴۰۰» منتشر گردید. این گزارش به اطلاع رسانی اقدامات صورت گرفته در مورد برنامه های سند گسترش کاربرد فناوری نانو (مصوب هیات وزیران) و تشریح عملکرد ستاد ویژه توسعه فناوری نانو در چارچوب پنج فصل پرداخته است.
در فصل نخست، وضعیت دستیابی به اهداف کلان پیشرفت فناوری نانو در کشور بیان شده است. بر این اساس، در سال ۲۰۲۱ میلادی، ۱۲۱۹۹ مقاله در رابطه با فناوری نانو توسط پژوهشگران ایرانی در پایگاه استنادی WoS نمایه شده است که این تعداد، معادل ۵/۴۱ درصد از کل مقالات نانو منتشرشده در این سال است. این سهم از انتشار مقالات نانو، ایران را همانند سال گذشته، در رتبه چهارم دنیا قرار داده است. این جایگاه در حالی به دست آمده که ایران در سال ۲۰۰۰ و پیش از تأسیس ستاد توسعه فناوری نانو که تعداد معدودی از محققان و دانشمندان ایرانی با این فناوری نوظهور آشنا بودند، با انتشار هشت مقاله نانو در رده پنجاه و هشتم جهان و ششم منطقه خاورمیانه قرار داشت.
در سال ۲۰۲۱ در میان دانشگاه های کشور، دانشگاه تهران با انتشار ۸۴۳ مقاله نانو (۶/۸ درصد) کل مقالات نانو ایران در این سال در رده نخست قرار گرفته و بعد از آن به ترتیب دانشگاه صنعتی امیرکبیر، دانشگاه تربیت مدرس، دانشگاه علوم پزشکی تهران و دانشگاه علم و صنعت در رده های بعدی قرار دارند. مجموعه دانشگاه آزاد اسلامی هم نزدیک به یک پنجم از کل مقالات نانو ایران را منتشر نموده که البته این آمار متعلق به تمامی واحدهای این دانشگاه است.
همچنین بر مبنای اطلاعات فدراسیون سرآمدان علمی ایران، تعداد مقالات نانو ایران که در مجلات برتر علمی جهان انتشار یافته اند، از ۸۸ مقاله در سال ۲۰۲۰ به ۹۳ مقاله در سال ۲۰۲۱ افزایش پیدا کرده است. همینطور بر مبنای بانک اطلاعات مجلات علمی (JCR)، تعداد و سهم مقالات نانو ایران که در مجلات Q۱ انتشار یافته اند هم در سال ۲۰۲۱ نسبت به سال قبل افزایش پیدا کرده و بر این اساس رتبه ایران در این شاخص یک رده بهبود یافته است و در نهایت در مورد شاخص اچ (h-Index)، رتبه جهانی ایران برای مقالات انتشار یافته در پنج سال منتهی به ۲۰۲۱ (h-index پنج ساله) یازدهم است.
به گزارش ستاد ویژه توسعه فناوری نانو، ایران در مجموع تا آخر سال ۲۰۲۱، ۳۰۷ اختراع در رابطه با فناوری نانو در دفاتر ثبت پتنت آمریکا و اروپا منتشر نموده است. تعداد پتنت های نانو ایران در اداره ثبت اختراعات آمریکا USPTO در سال ۲۰۲۱، ۲۱ پتنت بوده است. علاوه بر این، در همین سال، ۳۴ اختراع نانو دیگر درحال ثبت نهایی در این دفتر است. بر این اساس، رتبه ایران در پتنت های ثبت شده در USPTO در سال ۲۰۲۱ بیست و چهارم است. این تعداد اختراعات در رابطه با فناوری نانو، سهم حدود ۳۰ درصد از کل پتنت های ثبت شده ایران در ادارات ثبت پتنت آمریکا و اروپا را شامل می شود.
همچنین، از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۸ متوسط رشد سالانه بازار فناوری نانو ایران ۹۶ درصد بوده است؛ یعنی هر سال حجم فروش بازار تقریبا دو برابر شد؛ اما در سال ۱۳۹۹ (آخرین پیمایش برگزار شده در مورد بازار فناوری نانو ایران) این رشد نسبت به سال قبل به ۱۶۰ درصد رسید و نرخ این رشد منهای تورم در سال ۱۳۹۹ معادل با ۱۲۳ درصد بوده است. ارزش دلاری حجم فروش فناوری نانو ایران در سال ۱۳۹۹ برابر با ۵۵۳ میلیون دلار بوده است. حدود ۷/۳ درصد (معادل ۴۰/۵ میلیون دلار) از مجموع بازار فناوری نانو ایران در سال ۱۳۹۹ در ارتباط با صادرات این محصولات به کشورهای دیگر و ۹۲/۷ درصد (معادل ۱۰۶، ۹۸۸ میلیارد ریال) از آن در ارتباط با فروش در بازار داخلی بوده است.
بازار فناوری نانو شامل سه بخش؛ بازار تجهیزات نانو، بازار کالاهای نانو و بازار خدمات نانو می شود. بیشترین حجم بازار نانو (معادل ۹۷/۷ درصد) در سال ۱۳۹۹ متعلق به کالاها بوده است. بازار تجهیزات، همگام با کل بازار نانو در سال ۱۳۹۹ شاهد یک جهش بوده است؛ به نحوی که بیشتر از ۱۴۰ درصد نسبت به سال قبل رشد داشته است. «سیستم لایه نشانی قوس کاتدی»، «دستگاه الکتروریسی صنعتی» و «سیستم تصفیه آب مبتنی بر انعقاد الکتریکی و نانوجاذب»، به ترتیب سه دستگاه پرفروش بوده اند. بازار خدمات فناوری نانو هم در این سال ۷۴ درصد نسبت به سال قبل رشد داشته است. «خدمات آنالیز و شناسایی در حوزه نانو (شبکه آزمایشگاهی)»، «خدمات لایه نشانی تزئینی و سخت به روش رسوب فیزیکی بخار» و «خدمات نیتروژن دهی پلاسمایی» به ترتیب پرفروش ترین خدمات فناوری نانو در سال ۱۳۹۹ بوده اند.
در آخر سال ۱۳۹۹ در مجموع ۲۸۲ شرکت در زمینه تولید محصولات، تجهیزات و خدمات حوزه فناوری نانو فعال بوده اند. حدود ۹۰ درصد از کل حجم بازار فناوری نانو ایران در این سال در اختیار ۵۰ شرکت اول (در حجم فروش) قرار داشته است. بیشترین تعداد شرکتهای فعال در این سال در ارتباط با حوزه های نانوپوشش، نانومواد و نانوکامپوزیت ها بوده است.
۴۲ درصد از بازار محصولات فناوری نانو ایران در سال ۱۳۹۹ در صنعت ساخت وساز کاربرد داشته اند که ۹۷ درصد از این مقدار در ارتباط با بازار شیرآلات بهداشتی، کاشی و شیشه رفلکس بوده است. تقریبا سهم ۱۷/۵ درصدی صنعت نفت و گاز و پتروشیمی و حدود ۹۴ درصد از بازار خودرو را نانوکاتالیست ها تشکیل داده بودند. به صورت کلی پنج محصول پرفروش نانو در سال ۱۳۹۹ با حجم بازار بالای هزار میلیاردریال به ترتیب عبارتند از شیرآلات بهداشتی، نانوکاتالیست نفت و گاز، نانوکاتالیست خودرو، کاشی ساختمان و محصولات اپتوالکترونیک.
بعد از دو سال از شروع تحریم ها و افت ارزش ریال ناشی از آن، برای نخستین بار در سال ۱۳۹۹ صادرات نانو، هم از نظر مقدار و هم از نظر سهم از کل بازار نانو صعودی شد. حجم دلاری صادرات در سال ۱۳۹۹ بیشتر از ۸۰ درصد رشد داشته است و سهم بازار صادرات از کل بازار نانو هم در سال ۱۳۹۹ نسبت به سال قبل ۱/۳ درصد بیشتر شد. بیشترین سهم صادرات (۵۳ درصد) در این سال در ارتباط با حوزه ساخت وساز بوده است. مقاصد صادراتی محصولات نانو در سال ۱۳۹۹، ۴۷ کشور بوده است. بیشترین میزان صادرات نانو ایران در سال ۱۳۹۹، به ترتیب به ترکیه با ارزش ۱۳ میلیون دلار، عراق با ارزش ۱۲/۲ میلیون دلار و لبنان با ارزش ۴/۳ میلیون دلار بوده است.
در فصل دوم از این گزارش، به تشریح عملکرد برنامه های کلان، عملیاتی و اقدامات اجرایی فناوری نانو پرداخته شده است. در این فصل، اقدامات مختلف صورت گرفته در جهت هشت برنامه کلان گزارش شده است؛ ترویج و آموزش عمومی فناوری نانو یکی از هشت برنامه است، در این برنامه به تشریح اقدامات صورت گرفته در جهت ترویج دانش آموزی، ترویج دانشجویی و ترویج صنعتی فناوری نانو در کنار فعالیتهای رسانه ای ستاد نانو پرداخته شده است.
ارتقای کیفیت علمی و پرورش سرمایه های انسانی کارآمد فناوری نانو، این برنامه از راه پشتیبانی از تحقیقات فناوری نانو و تحقیقات کاربردی صنعتی در این عرصه در کنار توانمندسازی سرمایه های انسانی پیگیری شده است.
مدیریت توسعه فناوری نانو برای شکل گیری صنعت نانو؛ مهم ترین محورهای اقداماتی که در جهت این برنامه کلان صورت گرفته شامل موارد زیر است: پشتیبانی از توسعه و تجاری سازی طرح های نوآورانه در چارچوب برنامه «نانومچ»، توسعه نوآوری های منتخب از راه رصد فناوری های تحول آفرین و پشتیبانی از فناوران مستعد، توانمندسازی کسب وکارهای نوپا در چارچوب برنامه «پل»، پشتیبانی از توسعه زیست بوم کارآفرینی از راه برگزاری برنامه «کاریز»، پشتیبانی از ایجاد فضای تولید نیمه صنعتی و همینطور پشتیبانی از تولید، حفاظت و به کارگیری دارایی های فکری فناوری نانو است.
توسعه خدمات و زیرساخت های تجاری سازی فناوری نانو یکی دیگر از هشت برنامه کلان است، در این برنامه کلان از راه اقداماتی نظیر ارزیابی، پایش و نظارت بر محصولات فناوری نانو (شامل اعطای گواهینامه نانومقیاس)، ارائه خدمات تجاری سازی به شرکتهای فناوری نانو، تأمین و توسعه زیرساخت فیزیکی لازم جهت استقرار شرکتهای فناوری نانو (در مراکز رشد) و همینطور ارتقای سخت افزاری و نرم افزاری شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو پیگیری شده است.
ارتقای صنایع موجود و ایجاد صنایع جدید بر پایه فناوری نانو؛ در این بخش از گزارش به تشریح اقدامات صورت گرفته در جهت ورود فناوری نانو به شرکت ها و صنایع مختلف در ۱۰ حوزه صنعتی پرداخته شده است؛ این ۱۰ حوزه عبارت اند از: «آب، پساب و محیط زیست»، «انرژی (نفت، گاز و پتروشیمی)»، «سلامت، حمل و نقل (هوایی، دریایی، خودرو)»، «ساختمان»، «کامپوزیت و پلیمر، رنگ و رزین»، «کشاورزی، صنایع غذایی و بسته بندی»، «نساجی و نانوالیاف»، «نانوپوشش» و «نانومواد».
یکی دیگر از برنامه ها پیاده سازی نظام استاندارد، کنترل کیفی و ایمنی فناوری نانو است. تدوین استانداردهای ملی و بین المللی فناوری نانو، توسعه و پیاده سازی نظام اندازه شناسی نانو، پیاده سازی نظام جامع مجوزدهی، نظارت و ارزیابی در حوزه فناوری نانو و همینطور ترویج و آموزش استاندارد و ایمنی فناوری نانو، مهم ترین سرفصل های اقداماتی هستند که در جهت برنامه کلان ششم صورت گرفته اند.
توسعه و مدیریت بازار محصولات نانو: ایجاد ابزارهای حمایتی و تسهیل گری برای توسعه بازار داخلی محصولات نانو (شامل ابزارهای مالی، ظرفیت های قانونی و نهادی) و همینطور توسعه سبد کالاهای مصرفی نانو در کنار پشتیبانی از صادرات محصولات فناوری نانو، اقداماتی هستند که ستاد نانو در جهت برنامه کلان هفتم آنها را در دستور کار قرار داده است.
ارتقای همکاریهای بین المللی در حوزه فناوری نانو هم آخرین برنامه از هشت برنامه کلان است، این برنامه از راه مشارکت در تأسیس مجامع منطقه ای و جهانی فناوری نانو و حضور فعال در آنها و همینطور ایجاد زیرساخت توسعه همکاریهای بین المللی برای حضور در عرصه بین المللی فناوری نانو پیگیری شده است.
فصل سوم این گزارش به تشریح برنامه ها و اقدامات صورت گرفته در جهت سیاستگذاری پیشرفت فناوری نانو و ارزیابی برنامه ها و نهادها در سال ۱۴۰۰ اختصاص دارد. بر مبنای گزارشی که در این فصل عرضه شده، ستاد نانو، عهده دار راهبری و ارزیابی دستگاههای اجرایی در جهت اجرای سند گسترش کاربرد فناوری نانو است. همچنین، ستاد نانو به پایش و مستندسازی وضعیت اجرای سند گسترش کاربرد فناوری نانو از راه تدوین و انتشار گزارش های مختلف پرداخته است و در کنار آن، توسعه شبکه رصد نانو، پایش و ارزیابی شاخصهای پیشرفت فناوری نانو، پیمایش حجم بازار محصولات نانو ساخت ایران و مدیریت فناوری اطلاعات و دانش فرایندهای توسعه فناوری نانو را در دستور کار قرار داده است. در سال ۱۴۰۰ به منظور تبیین الگوی پیشرفت فناوری نانو، طرح های تحقیقاتی گوناگونی با حمایت ستاد نانو در جهت مستندسازی تجربیات توسعه فناوری های نانو و تجاری سازی محصولات نانو اجرا شد.
در فصل چهارم گزارش، به اقدامات ۱۳ وزارت خانه و سازمان دولتی در جهت مأموریت هایی که برای این دستگاه ها در سند گسترش کاربرد فناوری نانو مشخص شده، اشاره شده است. در نهایت، فصل پنجم گزارش، به ارزیابی شاخص ها و گزارش تأمین مالی برنامه پیشرفت فناوری نانو ایران اختصاص یافته است.
«گزارش عملکرد سند گسترش کاربرد فناوری نانو ایران در سال ۱۴۰۰» در پنج فصل و در ۳۰۷ صفحه تنظیم شده است.
به گزارش آجاک به نقل از خبرگزاری ایرنا، اچ ایندکس (h-index) شاخصی عددی است که بهره وری و تأثیرگذاری علمی دانشمندان را به صورت کمی نمایش می دهد. این شاخص با در نظر گرفتن تعداد مقالات پر استناد افراد و تعداد دفعات استناد شدن آن مقالات توسط دیگران محاسبه می شود.
منبع: acak.ir
این مطلب آجاک را پسندیدید؟
(0)
(0)
تازه ترینهای مرتبط
نظرات بینندگان در این باره