عواملی كه در عود مجدد اعتیاد زنان نقش دارند
پژوهشگران روان شناسی دانشگاه تهران با بررسی زنان وابسته به مواد مخدر در یک کمپ ترک اعتیاد، عوامل خانوادگی، اجتماعی و محیطی موثر بر وسوسه آنها به مصرف مجدد مواد مخدر را بررسی کردند.
به گزارش آجاک به نقل از ایسنا، اختلال سوء مصرف مواد مخدر در زنان خیلی کم تر از مردان است؛ اما اعتیاد به علت موقعیت و نیازهای ویژه زنان، نتایج منفی گسترده ای در آنها دارد و توجه به مسئله اعتیاد زنان بسیار ضروریست.
وسوسه یا ولع مصرف مواد مخدر، مهم ترین عامل در بازگشت افراد به مواد، بعد از ترک است. این وسوسه امکان تمرکز فرد بر مسائل دیگر را از او می گیرد و عدم مواجهه مناسب با آن باعث لغزش و بازگشت فرد به مصرف مواد مخدر می شود. بررسی ها نشان داده که زنان بیشتر از مردان مستعد تجربه ولع و متعاقب آن لغزش هستند.
با توجه به اهمیت این مورد پژوهشگران با انجام یک مطالعه عوامل خانوادگی، اجتماعی و محیطی آشکارساز وسوسه را در زنان مبتلا به اختلال سوء مصرف مواد مورد بررسی قرار دادند.
برای انجام این تحقیق ۴۰ نفر از زنان وابسته به مواد رجوع کننده و مقیم در یک کمپ ترک اعتیاد، طی سالهای ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ با روش مصاحبه، بررسی شدند. همینطور در همان بازه زمانی با سه گروه از افرادی که در فرایند درمانی این زنان نقش داشتند، مصاحبه انجام شد. این سه گروه شامل چهار نفر از اعضای با سابقه پاکی یک سال و بالاتر انجمن معتادان گمنام، دو نفر از مددکاران کمپ، با سابقه پاکی سه سال و بالاتر و دو مددکار فردی و یک مددکار خانوادگی بدون سابقه سوء مصرف مواد، بودند.
در مصاحبه از شرکت کنندگان خواسته شد، تمامی عواملی که سبب وسوسه آنها می شود را بیان کنند. محتوای مصاحبه ها بعد از پیاده سازی، تحلیل، دسته بندی و کد بندی شدند.
میانگین سنی مشارکت کنندگان در این تحقیق، ۲۹.۳ سال بود و در رده سنی ۱۳ تا ۵۰ سال قرار داشتند. ۴۲.۵ درصد از آنها مطلقه، ۲۷.۵ درصد مجرد و ۳۰ درصد هم متاهل بودند. ۸۰ درصد آنها حداقل یک فرزند داشتند و جنسیت اغلب فرزندان دختر بود. نیمی از آنها بیکار و نیمی دارای شغل بودند که از بین آنها تنها پنج درصد شغل رسمی و مابقی مشاغلی مانند آرایشگری، نظافت منزل و پرستاری از سالمندان داشتند. اغلب افراد (۶۷.۵ درصد) تحصیلات زیر دیپلم داشتند و تنها یک فرد تحصیلات فوق لیسانس و بالاتر داشت.
بر اساس بررسی های این مطالعه، عوامل خانوادگی که سبب ایجاد وسوسه در زنان درحال بهبودی از اعتیاد می شود، در سه دسته عوامل شناختی، عوامل عاطفی هیجانی و عوامل رفتاری قرار دارند.
عوامل شناختی که سبب وسوسه می شوند، شامل «ناباوری و ناامیدی خانواده نسبت به پاک ماندن فرد»، «بی اعتمادی و شک مکرر نسبت به فرد»، «افکار انتقام جویانه نسبت به فرد درحال بهبود»، «عدم تمایل به بهبودی فرد» و «تردید و اختلاف نظر نسبت به فرایند بهبودی فرد» هستند.
عوامل عاطفی-هیجانی که در وسوسه فرد نسبت به مصرف مجدد مواد مخدر نقش دارند، «تجربه هیجانات و احساسات منفی نسبت به فرد درحال بهبود»، «هیجانات و احساسات منفی نسبت به فرایند بهبودی» و «هیجانات و احساسات منفی نسبت به پاک ماندن فرد درحال بهبود» هستند.
مصاحبه با شرکت کنندگان در این مطالعه نشان داد که رفتارهایی مانند «محدودیت افراطی فرد»، «بی پول کردن فرد و تحت فشار قرار دادن او از نظر مالی»، «خشونت فیزیکی و یا روانی»، «اظهار ناامیدی نسبت به پاکی فرد»، «بیان نامناسب شک و بی اعتمادی نسبت به فرد»، «بیان نامناسب انتظارات و توقعات معقول و یا نامعقول»، «بد قولی و بد عهدی نسبت به وعده های داده شده»، «عدم وجود یا عدم استمرار تحسین و تشویق فرد درحال بهبود»، «بی اقتداری والدین»، «طرد آشکار از سمت خانواده»، «بی تفاوتی نسبت به سلامت جسمی و روانی فرد»، «بی تفاوتی نسبت به مشکلات دوران پاکی»، «ناپایداری رفتاری»، «مصرف مواد توسط اعضای خانواده در مقابل فرد درحال بهبود»، «رفتارهای تبعیض آمیز»، «پیشنهاد مصرف به فرد» و «عدم یا سوء مدیریت میزان دسترسی فرد به تلفن همراه» رفتارهایی بودند که فرد را به مصرف مجدد مواد مخدر وسوسه می کردند.
در این مطالعه عنوان شد که «دسترسی آسان مواد مخدر»، «افراد گرفتار سوءمصرف غیرآشکار»، «محیط پیشنهاد دهنده»، «افراد گرفتار سوء مصرف آشکار» عوامل اجتماعی هستند که می توانند فرد را به مصرف مواد مخدر وسوسه کنند.
بررسی های این مطالعه حاکی از این است که عوامل محیطی هم در وسوسه افراد درحال بهبود نقش دارد. این عوامل شامل «اوقات زمانی خاص»، «مکان های خاص»، «شرایط آب وهوایی خاص»، «مناسبت های ویژه» در وسوسه افراد به مصرف مجدد دخیل هستند.
پژوهشگران این مطالعه معتقدند که بررسی ها و پژوهش های بیشتری در مورد مبحث وسوسه مصرف مجدد مواد توسط زنان، نیاز است.
این محققان می گویند: با شناسایی عوامل آشکارساز وسوسه در زنان وابسته به مواد و تنظیم پروتکلهای درمانی جدید در این حوزه، میتوان از بروز وسوسه و لغزش در زنان پیشگیری کرد.
در انجام این تحقیق ضحی حاجیها، هادی بهرامی احسان و رضا رستمی؛ پژوهشگران گروه روان شناسی دانشگاه تهران مشارکت داشتند.
یافته های این مطالعه بهار سالجاری به صورت مقاله علمی با عنوان «عوامل خانوادگی، اجتماعی و محیطی آشکارساز وسوسه در زنان وابسته به مواد در شهر تهران» در فصل نامه علمی اعتیاد پژوهشی انتشار یافته است.
این مقاله برگرفته از رساله دکتری ضحی حاجیها در دانشگاه تهران است که توسط ستاد مبارزه با مواد مخدر مورد حمایت مالی قرار گرفته است.
منبع: آجاك
این مطلب آجاک را پسندیدید؟
(0)
(0)
تازه ترینهای مرتبط
نظرات بینندگان در این باره