مروری بر نتایج بررسی های پژوهشگران؛
چرا در جامعه تمارض می كنیم؟
آجاک: پژوهشگران یک مطالعه به بررسی «تمارض اجتماعی» در ایران پرداختند و عنوان کردند که میان اعتراض، تمارض اجتماعی، حکم رانی بد، کیش فردیت، تضعیف اخلاق، کاهش سرمایه اجتماعی و پیش بینی ناپذیری رفتارهای اجتماعی، ارتباط تنگاتنگی وجود دارد.
به گزارش آجاک به نقل از ایسنا، در ایران به طور متوسط در هر ساعت، دو نفر در تصادفات جاده ای کشته می شوند. این در حالیست که به تخلفات رانندگی و بی احتیاطی سرنشینان، بعنوان عامل اصلی اشاره می شود؛ چیزی که رانندگان اغلب آنرا نمی پذیرند.
بررسی ها نشان داده که در ایران خطاهای پزشکی زیاد و درحال افزایش است. پرستاران و پزشکان، امکانات کم و حقوق و مزایای ناکافی و... را عامل اصلی خطاها می دانند.
نگاهی به گروه های گوناگون و مخالف سیاسی نشان می دهد، حدودا هیچ یک از آنها مسئولیت رفتار خودرا نمی پذیرد و تقصیر انجام نشدن برخی برنامه ها و پیش آمدن برخی نقایص و ناهنجاری ها را به گردن شخص دیگری می اندازند. حالا خیل عظیمی از روشنفکران وجود دارند که در عمل به سیاست پشت کرده اند و به زندگی مردم نیز توجهی ندارند. کسانی نیز که خطی و ساده نگاه می کنند، می گویند علت العلل مشکلات ما استبداد بوده و این امر سبب شده که دروغ بگوییم، تملق نماییم و مسئولیت ناپذیر و خود مدار شویم.
«تمارض»؛ موضوعی چشم گیر در پزشکی، خصوصاً در زندان ها، سربازخانه ها و برخی اداره ها و سازمان های دولتی و خصوصی است، اما فقط به حوزه بهداشت و سلامت و حوزه اخلاق اجتماعی مربوط نیست. بگفته متخصصان، تمارض مشکلی فردی نیست، بلکه برخاسته از یک مشکل بزرگ فرهنگی و روانی در جامعه است.
به نظر می رسد که «تمارض اجتماعی» در تعاملات اجتماعی و زندگی روزمره شواهدی دارد. شواهدی که نشان دهنده اختلالات کارکردی در نهادهای سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، مذهبی و فرهنگی است. گویا ما علاقه داریم دلیلهای و عواملی غیر از عملکرد یا بی عملی خودمان را برای امور پیدا نماییم و مسئولیت بروز حوادث را به عهده دیگران بگذاریم.
بر همین اساس؛ پژوهشگران علوم اجتماعی دانشگاه یاسوج، با انجام یک مطالعه زمینه های شکل گیری تمارض اجتماعی را در تعاملات اجتماعی و زندگی روزمره مورد بررسی قرار دادند.
پژوهشگران برای انجام این تحقیق با ۱۵ نفر از خبرگان و متخصصان علوم اجتماعی، مصاحبه عمیق انجام دادند و داده های به دست آمده از گفتگو تحلیل و دسته بندی شد.
مصاحبه با خبرگان نشان داد که ۱۳ نفر از ۱۵ متخصص شرکت کننده در این پژوهش معتقدند که تمارض اجتماعی؛ ابزار مفهومی مناسبی برای مطالعه مسئولیت گریزی، توجیه و دلیل تراشی، مظلوم نمایی و فریب کاری عامدانه و آگاهانه در تعاملات اجتماعی و زندگی روزمره است.
یافته های این پژوهش نشان میدهد تمارض اجتماعی، راهبردی است که افرادی که احساس ناامنی هستی شناختی می کنند و به شرایط فرهنگی و اجتماعی اعتراض دارند، در تعاملات اجتماعی و زندگی روزمره به کار می برند تا به این ترتیب، بقای خودرا در جامعه تضمین کنند.
تمارض اجتماعی؛ نوعی دهن کجی به سیستم اجتماعی
از نظر متخصصان شرکت کننده در این مطالعه: «در جامعه ای که افراد احساس می کنند که در تعاملات اجتماعی فریب خورده و به نحوی نادیده گرفته شده اند، تمارض اجتماعی، سیستمی دفاعی برای مواجهه با ناامیدی، سرخوردگی اجتماعی، استیصال، احساس شکست، احساس طردشدن، خشم، احساس نفرین شدگی، احساس قربانی شدن و بطور کلی، تهدید امنیت هستی شناختی شان است که به ظهور و بروز اعتراض به شرایط پیش گفته می انجامد و حتی نوعی دهن کجی به سیستم اجتماعی است».
بر اساس نتایج این مطالعه؛ شرایط علّی، شرایط زمینه ای و مداخله گرهای در رابطه با آن می تواند این پدیده را تشدید کند.
یافته های این تحقیق حاکی از آنست که «ناکارآمدی نهادهای سیاسی و اجتماعی، بی عدالتی، نبود شفافیت در نظام سیاسی و اجتماعی، فساد، ضعف قانون، ضعف دموکراسی و اخلاق گرایی ایدئولوژیک، بعنوان شرایط زمینه ای، موقعیت های ویژه ای است که از یک سو، سبب اتخاذ راهبردهای عمل/ تعامل، یعنی تمارض اجتماعی می شود و از طرفی دیگر، تهدید امنیت هستی شناختی افراد در این شرایط به تراکم اعتراض در جامعه می انجامد».
دلایل بروز پدیده تمارض اجتماعی در ایران
بررسی های این مطالعه نشان می دهد: «نوع عملکرد افراد و گروه های مرجع، موازنه میان حق و مسئولیت، نظام اخلاقی در جامعه و مواردی از این قبیل، تأثیر زیادی هم در وضعیت علّی و زمینه ای و هم درباره پدیده محوری و راهبردهای مواجهه با آنها دارد. فردگرایی، مرگ آرمان خواهی، منفعت طلبی، تفوق عقلانیت ابزاری بر عقلانیت تفهمی، زیست رقابتی، نبود موازنه میان حق و مسئولیت، ناهنجاری افراد و گروه های مرجع، تضعیف اخلاق در جامعه و پیروی اخلاق از محرک های شخصی و غرایز، علاوه بر این که بطور مستقیم می تواند سبب تمارض اجتماعی شود، بطور غیرمستقیم نیز با افزایش اعتراض و ناامنی هستی شناختی و همین طور حکمرانی بد می تواند به مسئولیت گریزی، دلیل تراشی و تظاهر و فریب کاری دامن بزند».
بر اساس نتایج این پژوهش، میان اعتراض، تمارض اجتماعی، حکم رانی بد، کیش فردیت، تضعیف اخلاق، کاهش سرمایه اجتماعی و پیش بینی ناپذیری رفتارهای اجتماعی، ارتباط تنگاتنگی وجود دارد.
در انجام این تحقیق، امیر عیسی ملکی، سید صمد بهشتی، آرمان حیدری؛ پژوهشگران گروه علوم اجتماعی دانشگاه یاسوج مشارکت داشتند.
یافته های این مطالعه، زمستان سال ۱۳۹۹ بصورت مقاله علمی با عنوان «مفهوم شناسی و تحلیل جامع شناختی زمینه های شکل گیری پدیده تمارض اجتماعی» در فصل نامه پژوهش های راهبردی مسائل اجتماعی ایران، انتشار یافته است.
منبع: acak.ir
این مطلب آجاک را پسندیدید؟
(0)
(0)
تازه ترینهای مرتبط
نظرات بینندگان در این باره